مدیر؛ رهبر برنامه درسی

مدیر؛ رهبر برنامه درسی

محققان رشته‏ ی مدیریت در زمینه‏ ی مهارت‏های مورد نیاز مدیران مدرسه سخن گفته و مطالب بسیاری نوشته ‏اند که مورد استناد و استفاده‏ ی عملی مدیران بوده است. اما سؤال این است که با توجه به تغییرات پرشتاب محیط بیرونی و درونی مدرسه، چگونه مدیر مدرسه می‏ تواند در مقام رهبر آموزشی، ایفای نقش کند و باید چه توانمندی‏ هایی داشته باشد؟

امروزه دست‏یابی به پیشرفت آموزشی، یکی از موضوعات ‏مهم و اساسی آموزش ‏و پرورش‏ کشورهای ‏توسعه‏ یافته ‏است و تلاش‏ های گسترده و سازمان‏ یافته ‏ای برای پاسخ‏گویی به این مهم صورت گرفته است.
در چنین وضعیتی، مایکل فولن، محقق و اندیشمند رشته ‏ی مدیریت، می‏ گوید: دست‏یابی به این هدف به بروز تنش‏ های بسیاری در مدرسه منجر می‏ شود و مدیر به دلیل پاسخ‏گو بودن به تمام عوامل مرتبط با مدرسه (معلمان، کارکنان، دانش‏ آموزان، منطقه‏ ی آموزشی و خانواده ‏ها) کسی است که با بیش‏ترین فشارها و تنش ‏های ناشی از برآوردن انتظارات نظام مدرسه‏ و تغییرات محیطی مواجه است. به این سبب، مدیر مدرسه باید به ترتیبی به چگونگی برخورد با این مشکلات‏ بیندیشد ‏که‏ بتواند به درستی مسیر پیش‏برد آموزش را در مدرسه تعیین و هدایت‏ کند.
فولن به پنج اصل مهم برای پیشرفت آموزشی در مدرسه اشاره می‏ کند که عبارت‏ اند از:
1.‏ مدیران مدرسه همواره بیش‏ترین نقش را در زمینه ‏ی پیشرفت آموزشی ایفا می‏ کنند.
2. از آن‏جا‏ که عناصر تشکیل‏ دهنده ‏ی هر مدرسه با مدرسه ‏ی دیگر متفاوت است، مؤلفه‏ های مؤثر بر پیشرفت آن‏ها نیز، در عین‏ داشتن ‏‏اشتراکات ‏آموزشی، منحصر به ‏فرد است. درنتیجه، نمی‏ توان‏ برای ‏تمام ‏مدارس‏ در زمینه ‏ی ‏پیشرفت ‏آموزشی، یک‏ دستورالعمل واحد صادرکرد.
3. پیشرفت مداوم آموزشی در هر مدرسه مرهون تلاش هم‏ عرض مدیر و معلمان است.
4. تشریک ‏مساعی‏ مدیر و معلمان، قدرت پیشرفت‏ آموزشی‏ را افزایش می‏دهد.
5. پیشرفت تحصیلی دانش ‏آموزان، پایه‏ و اساس فعالیت‏ های مدرسه است.
با توجه به این اصول، مدیران باید مهارت‏های لازم را برای تطبیق تلاش ‏های مربوط به پیشرفت آموزشی و موفقیت دانش ‏آموزان در محیط پیچیده و دشوار آینده‏ کسب‏ کنند.
در چنین شرایطی، مدیران مدارس در نقش ‏رهبران‏ آموزشی ‏جلوه‏ گر می‏ شوند. چگونه مدیر می ‏تواند در مقام رهبر آموزشی مدرسه‏ ایفای نقش‏ کند؟رهبر آموزشی مدارس باید اقدامات زیر را انجام دهد:

*‏ اهداف‏ و انتظارات آموزشی مدرسه را تعیین و ابلاغ‏ کند.
*‏ منابع راهبردی برای دست‏یابی به اهداف آموزشی را تعیین کند و تخصیص دهد (مدیریت منابع).
*‏ در برنامه‏ ریزی، هماهنگی و ارزش‏یابی برنامه‏ ی درسی و آموزشی مشارکت مؤثر داشته‏ باشد.
*‏ معلمان را برای شرکت در دوره ‏های آموزشی لازم برای توسعه‏ ی دانش و مهارت در حوزه‏ ی یادگیری _ یاددهی ترغیب کند.
*‏ دانش ‏آموزان و معلمان را در مسیر موفقیت و اثربخشی در فرآیند یاددهی _ یادگیری حمایت‏‏ کند.
مدیر مدرسه‏ برای رهبر شدن باید چه توانایی‏ هایی داشته باشد؟
*‏ او باید اهداف اخلاقی خود را تعیین، اعلام و مطابق آن عمل کند. اهداف اخلاقی مدیران باید در جهت تعریف نظامی پاسخ‏گو به تمام دانش‏آموزان باشد. امکان دارد یکی از این اهداف، به این شکل تعیین و اعلام شود: تمام دانش ‏آموزان می ‏توانند یاد‏ بگیرند و فرصت‏ های آموزشی باید به‏ صورت عادلانه میان آن‏ها تقسیم شود. این‏چنین نظامی به کاهش تفاوت سطح عمل‏کردی دانش‏ آموزان منجر خواهد شد .
مدیریت در مدرسه‏ های جهان امروز
*‏ موفقیت رهبر آموزشی تا حد زیادی به سنجیدگی در تنظیم زمان بستگی دارد (مدیریت زمان). مدیر باید در زمان محدود به مهم‏ترین اقداماتی که به پیش‏برد اهداف آموزشی و موفقیت دانش آموزان منجر می‏ شود، دست‏ بزند و از درگیرشدن در امور حاشیه‏ ای و نامرتبط با این اهداف، بپرهیزد.
* او باید برنامه‏ ی درسی و آموزشی دانش ‏آموزان را مطابق با نیازهای آنان تنظیم و با شناسایی نیازهای یادگیری دانش ‏آموزان، مسیر پیش‏رفت را تعریف و در آن زمینه برنامه‏ ریزی کند. این نوع برنامه‏ ریزی از کلیشه ‏ای شدن مدارس و ماندگاری در روش‏ های گذشته، بدون توجه به نیازهای آینده، پیش‏گیری می‏کند.
* مدیر باید در نقش یک رهبر آموزشی مدیریت منابع مدرسه را به ‏عهده داشته باشد. او باید راهنما و هدایت‏کننده نظام مدرسه در استفاده‏ ی معقول از منابع موجود باشد.
* مدیر باید در حل اختلاف‏ های احتمالی میان گروه‏ های آموزشی و کاری در مدرسه، نقش میانجی را ایفا کند .
* باید محقق باشد. مستمر تحقیق کند و از نظریه‏ های جدید در حوزه مدیریت، یادگیری و آموزش مطلع باشد. او باید منبع اطلاعاتی ارزشمندی برای پاسخ‏گویی به نیازهای دانش ‏آموزان و معلمان باشد.
* مدیر باید بتواند با برقراری ارتباط هوشمندانه با معلمان، دانش ‏آموزان، خانواده‏ها، مناطق‏ آموزشی و... از فرصت‏ های موجود، اعم از فرصت‏های آموزشی، مالی و مادی و معنوی، به نفع مدرسه استفاده کند. او باید از سرمایه‏ های اجتماعی موجود برای بالا بردن استانداردهای آموزشی مدرسه در جهت پیش‏رفت آموزشی استفاده کند.

مطالب مرتبط

تگ‌ها

مطالب پربیننده

پربیننده
آخرین مطالب

عضویت در خبرنامه