در کتاب نقش پلیس محله محور در پیشگیری از جرم (مطالعه‌ی موردی شهر شیراز) نوشته مختار دهقان و حمید قربان پور، به بررسی نقش و تاثیر پلیس در امنیت محله و ویژگی‌های پلیس محله محور می‌پردازد.

امنیت از جمله اموری است که پایه و اساس فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگ جوامع است. افزایش جرایم اجتماعی و باندهای بزهکاری نشان از ناکارآمدی دستگاه عدالت کیفری هستند که لزوم توجه خاص در غلبه بر این بحران، سبب سوق دستگاه‌های امنیتی و انتظامی در جلب مشارکت جامعه مدنی (در امر پیشگیری و تامین امنیت جامعه) شده است.

مشارکت شهروندان در تامین امنیت محله‌ها و پیشگیری از جرم علاوه بر کاهش هزینه‌های دولت، سبب تعامل بیشتر شهروندان با پلیس محله محور خواهد بود. موضوعات حیاتی پیش‌ روی پلیس همراه با ضرورت تحول در اصول کلی و شیوه خدمت (پلیس محله ‌محور)، تحول در ابزار و وسائل انجام وظیفه (فناوری) و تغییر در انتظارات جامعه از عملکرد پلیس (ضرورت حرفه‌ای شدن و پاسخگو بودن)، معیارهای جدیدی را برای تحلیل، برنامه‌ریزی و تصمیم‌سازی پلیس دیکته می‌کند. همراه با تغییرات جوامع، سازمان‌های متولی نظم و امنیت نیز در طی قرون و از زمان تکوین اولیه این سازمان‌ها، در فلسفه، هدف، راهبرد، تاکتیک و ساختار دچار تحول و تغییرات اساسی شده‌اند. این مسئله در نیروی پلیس به جهت داشتن بیشترین تعامل با مردم و سایر نهادهای اجتماعی از اهمیت بیشتری برخوردار است. نیروی انتظامی مفید و مطلوب زمانی حاصل می‌شود که دارای سازمان و عملکردی با بهره‌وری بالا باشد.

در بخشی از کتاب نقش پلیس محله محور در پیشگیری از جرم (مطالعه‌ی موردی شهر شیراز) می‌خوانید:

کاهش جرایم به منظور تحقق امنیت از مهم‌ترین نیازها و انگیزه‌های انسانی است. امروزه آسیب‌های اجتماعی نظیر بزهکاری و انحراف‌های اجتماعی در کنار دشواری‌های دیگر به یکی از منابع ظهور و گسترش جرایم و احساس ناامنی در بین شهروندان تبدیل شده است. تشدید اعمال قوانین کیفری و تقویت اقدامات پلیسی و سرمایه‌گذاری‌های همه جانبه دولت برای تعدیل جرایم، آن طور که شایسته است، نتایج مطلوبی به دنبال نداشته است. از آن‌جا که در چارچوب برنامه‌های توسعه اجتماعی، بر اعتماد اجتماعی روز افزون مردم به عنوان اعضای جامعه مدنی در همه زمینه‌ها تأکید می‌شود. پس اعتماد اجتماعی می‌تواند در مبارزه علیه جرایم و تأمین امنیت به مقام‌های رسمی و دولتی کمک نماید؛ و از آن‌جا که این پدیده ریشه در بعد عاطفی دارد، در ایجاد، پذیرش، مقبولیت و همدلی نقش مهمی ایفا می‌کند و این خود موجب انطباق، سازگاری، همنوایی هر چه بیشتر اعضای جامعه و گروه‌ها و استحکام اجتماعی می‌شود.

برقراری نظم اجتماعی و حفظ امنیت در جامعه با اعتماد و سرمایه اجتماعی، رابطه دو سویه مثبت دارند، بدین معنا که هر چه اعتماد و سرمایه اجتماعی بالاتر باشد از میزان جرایم کم می‌شود و در نتیجه نظم و امنیت اجتماعی بالاتر خواهد بود. فوکویاما اعتقاد دارد که سرمایه اجتماعی نظم را به روش مؤثر و کارآمدی حفظ و تداوم می‌بخشد؛ لذا اعتماد به عنوان مبنایی برای اجتماعی در رشته‌ها و سطح‌های تحلیل مختلف راه یافته است. اگر بتوان از اعتماد که سرچشمه همکاری است، صیانت کرد و آن را فعال نگه داشت در این صورت به کیفیت نظم اجتماعی و کارآیی با استفاده از ابزارهای مناسب کمک کرده‌ایم. بنابراین بالا بودن اعتماد و بهره‌وری سازمان‌های خدماتی و تولیدی در جامعه نظیر پلیس و... ضمن آن که مشروعیت حکومت‌ها را افزایش می‌دهد، دولت را قادر می‌سازد رفتار مردم و شهروندان را پیش‌بینی کند؛ مطابق با آن سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه را پی‌ریزی و گسترش دهد. در جامعه‌ای که تعامل مردم و دولت خصمانه، بی‌طرفانه و به دور از اعتماد باشد، روابط اجتماعی بسیار دشوار و پر هزینه می‌شود، اعتماد رخت بر می‌بندد، اخلاقیات سست می‌شود، جرم و جنایت شیوع می‌یابد، رفتارهای مردم نسبت به هم موقتی، گذرا یا مسافرتی خواهد بود. در این شرایط قرار نیست کسانی با هم زندگی کنند بلکه به اجبار برای چند روزی دور هم گرد آمده‌اند.

فهرست مطالب

پیشگفتار
فصل اول: کلیات
1-1 بررسی موضوعی و ماهیتی این اثر علمی
1- 2 اهمیت تالیف این کتاب
1-3 سوالات این اثر علمی
سوال اصلی
سوال فرعی
1-4 فرضیه‌ها
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه علمی این کتاب
2-1 مفهوم پلیس
2-2 نهاد پلیس
2-2-1 شناخت نهاد پلیس
2-2-1-1 فرآیند تشکیل پلیس
2-2-1-2 نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران
2-3 تحول اختیارات پلیس
2-4 مفهوم نظم و امنیت
2-5 مفهوم پلیس محله محور
2-6 نقش مشارکت بین پلیس و محله
2-7 مشارکت اجتماعی در امر امنیت
2-8 جایگاه اعتماد اجتماعی در تحقق امنیت
2-9 پلیس موفق و تامین امنیت
2-10 ضرورت رویکرد محله محوری پلیس در سطح محل
2-11 کارکردهای اجتماعی پلیس
2-12 خدمات رسانی به بزه دیدگان در نهاد پلیس
2-13 پیشینه تحقیق
فصل سوم: نقش پلیس در امنیت محله
3-1 تعریف تاثیر
3-2 تعریف امنیت
3-3 تاثیر پلیس محل بر امنیت محله
3-4 پلیس، رسانه‌های محلی و امنیت
3-5 موسسات خدمات حفاظتی - مراقبتی و بررسی محورهای فعالیت
3-5-1 محورهای فعالیت
الف- امور حافظتی و مراقبتی
ب- امور خدمات مشاوره‌ای و آموزشی
3-6 اهم وظایف موسسات خدمات حفاظتی - مراقبتی
3-6-1 وظایف پلیس محله
3-7 ویژگی‌های پلیس محله محور
3-8 فعالیت پلیسی محله‌ای
3-9 اصول پلیس محله محور
3-10 ابعاد و مولفه‌های عمده پلیس محله محور
3-11 پلیس محله محور و نقش آن در کاهش احساس ناامنی
3-12 پلیس محله محور، مشارکت مردم و پیوند آن با سرمایه اجتماعی
3-12-1 مشارکت
3- 12-2 سرمایه اجتماعی
3-13 امنیت از دیدگاه برخی فلاسفه
3-14 راهکارهای تامین امنیت اجتماعی محله محور
3-14-1 تعامل پلیس با مردم در تامین امنیت محله محور
3-14-2 تعامل پلیس با سازمان‌های مدنی مردم نهاد
3-14-3 تعامل پلیس با شرکت‌های خصوصی
3-14-4 مشارکت مردم در امور انتظامی
3-14-5 اقدام‌های تعاملی نیروی انتظامی با مردم
الف) اقدام‌های آموزشی
فصل چهارم: نقش پلیس محله محور در پیشگیری از جرم
4-1 مفهوم پیشگیری از جرم
4-2 پیشگیری از جرائم
4-2-1 انواع پیشگیری از جرایم
4-2-2 انواع پیشگیری از منظر رویکرد
الف) پیشگیری کیفری
ب) پیشگیری غیر کیفری
4-3 نقش پلیس در پیشگیری از وقوع جرم
4-3-1 نقش پلیس در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی
4-4 نقاط جرم خیز و پیشگیری از وقوع جرایم
4-4-1 اهمیت مکان وقوع جرم در پیشگیری از وقوع جرایم
4-4-1-1 گشت‌ها و اقدامات سنتی
4-4-1-2 گشت‌های تصادفی
4-4-1-3 واکنش‌های سنتی به تماس‌های شهروندان به 110
4-4-1-4 ایست و بازرسی سنتی
4-4-1-5 گشت‌ها و اقدامات مدرن و جایگزین
4-4-1-5-1 استفاده از گشت‌های هدفمند در نقاط جرم خیز
4-4-1-5-2 استفاده از GPS و GIS در گشت‌های هدایت شده
4-5 گروه بندی نیروها
4-5-1 ایست و بازرسی‌های هدفمند
4-6 استفاده از گشت‌های پیاده و جامعه محور
4-7 نقش پلیس محله در پیشگیری از جرم
4-8 تحلیل جرم شناختی اقدامات پلیس محله در پیشگیری از جرم
1- جا به جایی جرم
2- نقش برخی از وظایف پلیس محله در نقض حقوق بشر
4-9 نقش پلیس در پیشگیری و سیاست جنایی مشارکتی
4-10 ساز وکارها و الزامات مشارکت مردم در تعامل با پلیس در پیشگیری از وقوع جرم
4-11 همکاری و تعامل پلیس و جامعه در پیشگیری از جرم
4-12 پلیس، سرمایه اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم
4-13 بایدهای پلیس در پیشگیری از جرم
4-14 مهم‌ترین چالش‌های رویکرد پلیس جامعه محور
- نبود مدیریت شهری واحد در جامعه
- نابرابری انتظارات مردم از پلیس
- نبود تعریف جامع و تبیین پارادایم مفهوم رویکرد پلیس جامعه محور در جامعه ایرانی
- نگرش نابرابر در مقوله امنیت عمومی و اجتماعی
فصل پنجم: نتیجه گیری و تحلیل داده‌ها و پیشنهادات
5-1 تحقیقات میدانی، توصیف و تحلیل آمار داده‌ها
5-2 روش تحقیق
الف) تحقیق میدانی
ب) ابزار جمع‌آوری داده‌ها
ج) جامعه آماری
د) مراحل اجرای پژوهش
5-3 نتیجه گیری
5-4 پیشنهاد
پیوست
منابع
الف) فهرست منابع فارسی