کتاب سینمای دهه شصت ایران از نگاه منتقدان نوشتۀ محمدعلی حیدری، به بررسی سینمای دهه شصت از منظرهایی چون: اقتصاد سینما، تحولات سیاسی و اجتماعی، جنگ در سینمای داستانی؛ مضامین فیلم‌ها، تصویر شهر در سینما، نقش زن و تحولات آن، سیاست‌های سینمایی آن دوران و... می‌پردازد.

این مسئله که انگشت اشاره به سمت دهه شصت دارد و نه مثلا دهه هفتاد یا هشتاد قابل تامل است. زمانی که درباره ماقبل و مابعد دهه شصت حرف می‌زنند عمدتا صحبت از کارگردان‌ها یا فیلم‌ها به طور مجزا به میان می‌آید و نه راجع به یک «دوران». در طول تاریخ سینمای ایران زمان‌هایی داشته‌ایم که می‌توانیم به آن‌ها «دوران» اطلاق کنیم. زمان‌هایی که موجودیتی دارند که از زمان تقویمی جدا شده و بعد جدیدی پیدا کرده‌اند. شاید سینمای دهه چهل هم واجد این خصوصیت باشد، دورانی که فیلم‌های شاخص و نشانه‌های خاص خود را دارد. و نیز فیلم‌هایی که به این دوران شهادت می‌دهند. وقتی صحبت از سینمای دهه شصت می‌شود، مقصود فیلم‌ساز مشخص یا فیلم خاص یا سال خاصی نیست. این سینما موجودیتی ورای اجزای تشکیل‌ دهنده خود دارد. کتاب سینمای دهه شصت ایران از نگاه منتقدان به بررسی این دوران مهم از تاریخ سینمای ایران از دیدگاه منتقدان می‌پردازد.

در بخشی از کتاب سینمای دهه شصت ایران از نگاه منتقدان می‌خوانیم:

تنها توقعی که دولت از سینمای دهۀ شصت داشت این بود که کاری به موضوع‌های حاد و حساسیت‌برانگیز نداشته باشد... در آن زمان هم فیلم‌های جدی و دارای موضوع‌های حساسیت‌برانگیزی نبود. داغ‌ترینش همین «اجاره‌نشین‌ها» بود که به زور از داخل آن مفاهیم سیاسی بیرون می‌آوردند. اینکه آن دو معاملات ملکی، حکم شرق و غرب را دارند و بر فرض مثال خانۀ خرابه‌ای که موضوع جدال است حکم ایران را دارد.

فیلم‌های این دوره اکثرا عبارت از گزارش‌هایی از دوران سیاسی جدید دربارۀ رژیم پهلوی و یا بازماندگان آن‌هاست: «برنج خونین» (ساختۀ اسدالله نیک‌نژاد، 1360. محصول کمیتۀ هنری ستاد برگزاری سومین سالگرد انقلاب اسلامی)، «دل‌نمک»، «میرزا کوچک‌خان» / «کوچک جنگلی» (تهیه‌کننده: هادی مشکات، 1362)، فیلم «ترن» ساختۀ امیر قویدل، به انقلاب و دوران پهلوی مربوطند.

فهرست مطالب
پیشگفتار
محمد تهامی‌نژاد
هوشنگ گلمکانی
عباس بهارلو
سعید عقیقی
احمد میراحسان
حمیدرضا صدر
اعظم راودراد
آنتونیا شرکا
بهزاد عشقی
جبار آذین
بهارک محمودی