کتاب مهارت‌های اندیشیدن، تفکر انتقادی و حل مسئله به قلم جان باترورث و کئوف ثوایتز در مورد تفکر آگاهانه‌ خوب یا بد است، همچنین مهارت‌هایی مانند تحلیل، ارزیابی، حل مسئله و تصمیم‌گیری را بررسی و تحلیل می‌کند.

روان‌شناسان، متخصصان آموزشی، فیلسوفان و دیگر افراد تلاش کرده‌اند تا انواع تفکر را طبقه‌بندی یا رتبه‌بندی کنند. اغلب افراد معتقدند که فعالیت‌هایی مانند تحلیل، ارزیابی، حل مسئله و تصمیم‌گیری چالش‌های بزرگ‌تری نسبت به دانش یا به خاطرآوری یا درک حقایق ساده ایجاد می‌کنند. آنچه اولویت تفکر را مشخص می‌کند این است که آن‌ها دانش را اعمال و آن را با اهداف مختلف اقتباس می‌کنند؛ بنابراین نیازمند ابتکار عمل و استقلال افراد متفکرند. مهارت‌هایی از این دست محتوای کتاب مهارت‌های اندیشیدن؛ تفکر انتقادی و حل مسئله (Thinking skills : Critical thinking and problem solving)‬ را تشکیل می‌دهند.

جان باترورث (John Butterworth) و کئوف ثوایتز (Geoff Thwaites) معتقدند ارزیابی کیفیت تفکر افراد، پیچیده‌ است؛ چرا که عملکرد‌های ذهنی برخلاف عملکرد‌های فیزیکی در ذهن پنهان شده‌اند. اگر دو دانش‌آموز پاسخ مشابهی به یک پرسش دهند، نمی‌توان گفت این پاسخ چگونه به دست آمده است.

ممکن است یکی از این دو پاسخ را بداند یا با استفاده از راه‌حل خاصی به آن رسیده باشد یا آن را حدس بزند و دیگری با استدلال و پافشاری و تصویرسازی به آن سوال پاسخ داده باشد. این تفاوت از پاسخ ارائه شده قابل مشاهده نیست، اما دانش‌آموز دوم در طولانی‌ مدت امتیازات بهتری از نفر اول کسب می‌کند؛ زیرا توانایی تعامل با چالش‌های متفاوت را دارد. نفر اول محدود به چیزی است که از قبل می‌دانست و می‌توانست آن را به یاد آورد یا حدس بزند.

در بخشی از کتاب مهارت‌های اندیشیدن، تفکر انتقادی و حل مسئله می‌خوانیم:

استدلال نوعی توانایی است که با پیشرفت انسان بیشترین ارتباط را دارد. این اصطلاح اغلب به عنوان استعدادی در نظر گرفته می‌شود که انسان‌ را از حیوان متمایز می‌کند. ولفگانگ کوهلر روان‌شناس نوعی میمون را مورد مطالعه قرار داد که روش‌هایی برای غلبه بر مسائل خود آموخته بودند؛ مثلاً با استفاده از یک تکه چوب غذای دور از دسترس خود را به دست می‌آوردند.

آن‌ها این روش‌ها را با آزمون و خطا کشف کرده و به خاطر سپرده بودند. این امر نشان دهنده هوش حیوانات و مهارت آن‌ها است؛ اما نشانه این نیست که میمون‌ها می‌توانند «استدلال» کنند. تا جایی که می‌دانیم، تاکنون هیچ حیوانی نتوانسته بر مبنای حقایق قابل مشاهده نتیجه‌گیری کند.

هیچ یک از میمون‌های کوهلر بدین شکل تفکر نکرده‌اند که «آن موز دور از دسترس من است؛ پس باید یک تکه چوب پیدا کنم» یا «اگر این چوب کوتاه است، باید چوب بلند‌تر انتخاب کنم».

از طریق فرآیند استدلال از آنچه می‌دانیم به دانش و درک جدیدی می‌رسیم. شناخت عقاید یا باور‌های دیگران و استفاده از آن‌ها برای تصمیم‌گیری یا قضاوت درست، معقول به ‌نظر می‌رسد. یکی از اهداف اصلی این کتاب، ارتقای اعتمادبه‌نفس دانشجویان در استدلال است.

فهرست مطالب
فصل اول: تفکر و استدلال
اندیشیدن به‌عنوان یک مهارت
استدلال
تفکر خلاقانه
تأمل
موضوعات کتاب
آماده‌شدن برای امتحانات
موضوعات دیگر
آنچه انتظار داریم
روند‌ها و راهبردها
فکرکردن درباره تفکر
خلاصه
مقدمه‌ای بر تفکر انتقادی
تفکر انتقادی
فعالیت‌ها
نگرش
نتیجه‌گیری اغراق‌آمیز
نگاهی به فصل‌های بعدی
خلاصه
راه حل‌ها، نه مشکلات
خلاصه
فصل دوم: تفکر انتقادی: اصول
ادعاها، اظهارات و بیانات
واقعیت و نظرات
قضاوت‌های ارزشی
پیش‌بینی‌ و احتمال
فرضیه‌ها
توصیه‌ها
نکته دستوری
خلاصه
ادعاهای قضاوت‌کننده
توجیه
استانداردها
تعادل احتمالی
دانش و اطمینان
ادعا‌های مرکب
ادعا‌های ضعیف و قوی
تعمیم
خلاصه
استدلال
حالت‌های استدلال
پاسخ استدلال
ارزیابی استدلال
خلاصه
شناسایی استدلال‌ها
چه کسی استدلال می‌خواهد؟
تحلیل استدلال‌ها
واکنش صحیح
رابطه دلایل با نتیجه‌گیری
ساختار
استدلال‌های ترکیبی
خلاصه
استدلال‌های پیچیده
اطلاعات حاشیه‌ای: پس‌زمینه
راهبرد کارآمد
استدلال‌های گزارش‌شده یا «تعبیه شده»
مطالب بیشتر در مورد پس‌زمینه: اهداف و دیدگاه‌های مخالف
ارزش تحلیل
خلاصه
نتیجه‌گیری
اصل خوش قلبی
استدلال‌های پیچیده و نتیجه‌گیری چندگانه
نتایج پراکنده
خلاصه
دلایل
دلایل به‌عنوان پیش‌فرض‌ها
ارتباط
آیا دلایل همیشه ادعا هستند؟
خلاصه
فرضیه
انواع «فرضیه»
پیش‌فرض‌های پنهان
شناسایی فرضیه‌های تلویحی
تکه‌های گمشده
خلاصه
معایب و اشتباهات
تعمیم یک چیز خاص
استدلال از روی شواهد نقلی
شناسایی نقایص
استنباط
جهش به سوی نتیجه‌گیری
اشتباه کلاسیک
علت و ارتباط
تشخیص و اجتناب از نقایص
خلاصه
فصل سوم: حل مسئله: مهارت‌های اساسی
منظور از «مسئله» چیست؟
خلاصه
مسائل را چگونه حل می‌کنیم؟
خلاصه
انتخاب و استفاده از اطلاعات
خلاصه
پردازش داده
سرعت، فاصله و زمان
خلاصه
یافتن روش‌های حل مسئله
خلاصه
حل مسئله از طریق جست‌وجو
درک الگوها
خلاصه
فرضیه‌ها، دلایل، توضیحات و نتیجه‌گیری
خلاصه
استدلال فضایی
ضرورت و کفایت
خلاصه
انتخاب و استفاده از مدل‌ها
خلاصه
انتخاب گزینه‌ها و تصمیم‌گیری
خلاصه
فصل چهارم: تفکر انتقادی اعمال شده
استنباط
استنباط و دانش
چرا از کلمه «ایمن» استفاده می‌کنیم؟
ارزیابی استنباط
نظر محبوب
متن «3»
خلاصه
توضیح
نیاز به توضیحات
ارائه توضیحات: مقبولیت
در نتیجه‌گیری عجول نباشید
قضاوت در مورد توضیحات جایگزین
خلاف قاعده
تردید
خلاصه
مدرک
انواع مدارک
گواهی
قرائن و مدارک فرعی
تأیید
اعتراضات دانشجویی
خلاصه
اعتبار
منابع ادعاها
قضاوت اعتبار
منفعت شخصی
خلاصه
دو مطالعه موردی
علم و تفکر انتقادی
خلاصه
معرفی استدلال‌های طولانی‌تر
«محدود کردن گزینه‌ها»
استفاده از قیاس
خلاصه
استفاده از مهارت‌های تحلیل
ترسیم ساختار
خلاصه
ارزیابی انتقادی
حمله به شخص
قدرت ترغیب: سخنوری
ب: به تقلب نه بگویید
استدلال عادلانه
مرد پوشالی
شیب لغزنده
مصادره به مطلوب
استدلال به‌طور کلی
خلاصه
واکنش با استدلال کمکی
مسیر‌های جدید استدلال
حقوق و اشتباهات
تعادل «پشتیبانی» و «مخالفت»
خلاصه
خودارزیابی
محتوا و سبک
الف) تحلیل
ب) ارزیابی
ج) استدلال کمکی
خلاصه
فصل پنجم:حل مسئله پیشرفته
ترکیب مهارت‌ها – استفاده از تصور
توسعه مدل‌ها
بررسی
خلاصه
تحلیل داده و استنباط
فصل ششم: حل مسئله: تکنیک‌های بیشتر
استفاده از دیگر روش‌های ریاضیاتی
درصد
بزرگترین مخرج مشترک و کوچکترین مضرب مشترک
روش‌های گرافیکی حل مسئله
احتمالات، نمودار‌های درختی و درختچه‌های تصمیم‌گیری
احتمالات ساده
نمودار‌های درختی
درختچه‌های تصمیمگیری
آیا آن را حل کردید؟
سؤالات چندگزینه‌ای
فصل هفتم: استدلال انتقادی: سطح پیشرفته
شرایط و شرطی‌ها
شروط لازم و کافی
نمودار‌های گردشی
اظهارات شرطی
ساختار جملات شرطی
ادعا‌های فرضی
حالت منطقی
خطا‌های استدلال‌ها و شرایط
معقول‌بودن و اعتبار: طعم منطق
اعتبار
منطق
معقول‌بودن
استدلال استنتاجی
منطق رسمی
تفکر انتقادی و منطق
استاندارد‌های استنتاجی و محدودیت‌ها
استدلال‌های غیر استنتاجی
تفسیر و تعقیب
استقراء
استدلال برای بهترین توضیح
استدلال از روی قیاس
تو کوکو
خلاصه
استدلال به واسطه آمار
تفسیر داده‌های آماری
این همانند آن
گزینش‌گری
مقیاس
بار دیگر گزینش‌گری
گروه بدون کنترل
مشت نمونه خروار نیست
چه چیزی می‌توان استنباط کرد؟
تصمیم‌گیری
تصمیمات منطقی: انتخاب‌ها و پیامدها
ارزیابی پیامدها
زمان تصمیم‌گیری
کیفیت، نه کمیت
درختچه‌های تصمیم‌گیری
عوامل دیگر
اصول
«دو چیز اشتباه یک چیز صحیح ایجاد نمی‌کنند»
تفاوت‌ درجه و نوع
ترسیم مرز
شیب لغزنده
اصول در برابر عملگرایی
استدلال‌های اخلاقی
در نظر گرفتن اصول
اظهارات از روی اصول
استدلال از روی اصول
یک استدلال زیر ذرهبین
نوشتار انتقادی
پاسخ تکالیف
فصل دوم: ادعا‌ها، اظهارات، بیانات
ادعا‌های قضاوت‌کننده
استدلال
شناسایی استدلال‌ها
تحلیل استدلال‌ها
استدلال‌های پیچیده
نتیجه‌گیری
دلایل
فرضیه‌ها
معایب و اشتباهات
فصل سوم: منظور از «مسئله» چیست؟
مسائل را چگونه حل می‌کنیم؟
انتخاب و استفاده از اطلاعات
پردازش داده
یافتن روش‌های حل مسئله
حل مسئله از طریق جست‌وجو
شناسایی الگوها
فرضیه‌ها، دلایل، توضیحات و نتیجه‌گیری
استدلال فضایی
ضرورت و کفایت
انتخاب و استفاده از مدل‌ها
انتخاب گزینه‌ها و تصمیم‌گیری
فصل چهارم: استنباط
توضیح
مدرک
اعتبار
دو مطالعه موردی
علم و تفکر انتقادی
معرفی استدلال‌های طولانیتر
استفاده از مهارت‌های تحلیل
ارزیابی انتقادی
واکنش با استدلال کمکی
خودارزیابی
فصل پنجم: ترکیب مهارت‌ها – استفاده از تصور
توسعه مدل‌ها
بررسی
تحلیل داده و استنباط
فصل ششم: استفاده از دیگر روش‌های ریاضی
روشهای گرافیکی حل مسئله
احتمالات، نمودار‌های درختی و درختچه‌های تصمیم‌گیری
آیا آن را حل کردید؟
فصل هفتم:
شرایط و شرطی‌ها
معقول‌بودن و اعتبار: طعم منطق
استدلال‌های غیر استنتاجی
استدلال به‌واسطه آمار
تصمیم‌گیری
اصول
یک استدلال زیر ذره‌بین
نوشتار انتقادی
ضمایم