کتاب درس‌های تاریخ نوشتۀ ویل دورانت و آریل دورانت، مجموعه‌ای از مقالات مشهور جمع‌آوری شده دربارۀ تاریخ است. این اثر که برندۀ جایزۀ پولیتزر شده، دیدگاهی همه‌سویه به رویدادهای تاریخی و عوامل تاریخ‌ساز دارد و نگاه تازه‌ای نسبت به مسائل تاریخی و فلسفۀ آن‌ها ارائه می‌دهد.

دربارۀ کتاب درس‌های تاریخ:

ویل و آریل دورانت این کتاب را بعد از اثر مشهور 11 جلدی خود یعنی تاریخ تمدن جهان نگاشته‌اند. کتاب درس‌های تاریخ (The Lessons of History) در حقیقت شرحی بر مطالب کتاب قبلی آنان است. ویل دورانت (William James Durant) در آغاز این کتاب سؤالاتی را دربارۀ تاریخ پژوهشی پرسیده است. به چه علت تاریخ‌دانان به جست‌وجو در تاریخ می‌پردازند؟ آیا بیان کردن شکست‌ها و پیروزی‌های هر ملت می‌تواند چراغ راهی برای آیندگان باشد؟

به اعتقاد ویل دورانت برای مطالعۀ تاریخ نباید فقط وقایع تاریخی محض را مورد توجه قرار داد، بلکه عواملی همچون اقتصاد، نژاد، جغرافیا و جنگ نیز در به وجود آمدن تمدن‌ها نقش تأثیرگذاری داشته‌اند.

این کتاب در سالیان پایانی زندگی ویل دورانت نوشته شده است. او و همسرش برای جبران اشتباهات، بازگو کردن ناگفته‌ها و ایرادات چاپی اثر 11 جلدی‌شان درصدد نوشتن این کتاب برآمدند. آنان همواره از مطرح کردن عقاید شخصی خود در مسائل تاریخی خودداری می‌کردند. کتاب درس‌های تاریخ از 13 فصل تشکیل شده است. هر یک از این فصل‌ها یک جنبۀ اثرگذار در به وجود آمدن تاریخ تمدن بشر کنونی را شرح می‌دهند.

خواندن این کتاب بر هر مرد و زن مسلمان یا نامسلمان، تاریخ‌دوست یا تاریخ‌گریز واجب است. در این کتاب چیزهای جالبی خواهید فهمید و خواهید دانست که جهان و حیات روی کرۀ زمین از کجا به اینجا رسیده است.

شاید دوست داشته باشید بدانید چه شد که به جایی رسیدیم که در هر خانه باید چند نفر شاغل وجود داشته باشد که در آخر هم دخلشان با خرجشان نخواند و شاید برای‌تان جالب باشد که بدانید با زنان از گذشته تا به امروز چه کرده‌اند که زن را از خانه بیرون کشیدند و به جای وظایف خانه‌داری و مادری، به اسم آزادی و استقلال، او را به حیطۀ کار و صنعت کشاندند و از زن استفادۀ ابزاری کردند و وسایل جلوگیری از بارداری باعث شد رابطۀ جنسی از باردار شدن زنان جدا گردد و زن برای روابط نامشروع جنسی آزاد شود.

شاید خواندن درباره اینکه دین و بی‌دینی از کجا شروع شد و چه بلایی بر سر دینمان آمد، برای‌تان جالب باشد. قصۀ غصۀ تاریخ، عجیب تلخ و غم‌انگیز ولی جذاب و پرماجراست. انسان‌های سلطه‌جو، مکتب‌های فکری متفاوت و ادیان و مذاهب گوناگون، همه و همه در دل تاریخ نهفته است.

در بخشی از کتاب حاضر این طور بیان شده:

«برای آن دسته از ما که تاریخ را صرفاً نه به عنوان یادآوری شوم حوادث و جنایات انسان، بلکه به عنوان یک خاطرۀ امیدبخش از انسان‌های نوآور می‌خوانیم، دیگر گذشته جایگاه ناامیدکنندۀ وحشت‌ها نیست، بلکه شهری الهی و آسمانی و کشوری پهنار از اندیشه‌هاست که در آن هزاران قدیس، سیاست‌مدار، مخترع، دانشمند، شاعر، هنرمند، موسیقی‌دان، عاشق و فیلسوف همچنان زنده‌اند، زندگی می‌کنند، حرف می‌زنند، تدریس می‌کنند، نقاشی می‌کنند، سرود و آواز می‌خوانند.»

اگر با این کتاب روبه‌رو شدید و هم‌اینک آن را پیش روی خود دارید، قطع به یقین تصادفی نیست، پس بدون معطلی خواندنش را شروع کنید، چون در این کتاب به بسیاری از سؤالات ذهنتان از گذشته تا به امروز پاسخ داده شده است.

کتاب درس‌های تاریخ برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به مطالعۀ تاریخ و مسائل فلسفی علاقه‌مند هستید، این کتاب را از دست ندهید.

با ویل و آریل دورانت بیشتر آشنا شویم:

مورخ و نویسنده مشهور آمریکایی، ویل دورانت، در پنجم نوامبر سال 1885 در ایالت ماساچوست متولد شد. او در سال 1907 تحصیل در دانشگاه را به پایان رساند و به شغل خبرنگاری در نیویورک ژورنال روی آورد. اما خیلی زود این شغل را کنار گذاشت و به تدریس زبان‌های انگلیسی، فرانسوی و ریاضیات پرداخت.

دورانت هم‌زمان به تحصیل در رشتۀ فلسفه ادامه داد و سرانجام مدرک دکترای خود را از دانشگاه کلمبیا دریافت کرد. او در دوران تدریس خویش در حالی که 28 ساله بود با همسرش آدا کوفمنِ 15 ساله، آشنا شد و با وی ازدواج کرد. او به همسرش نام آریل را داد و این اسم تا پایان عمر همراه وی بود.

آریل دورانت نویسنده و همکار همسرش در نوشتن همۀ جلدهای کتاب تاریخ تمدن بود. در نهایت این زوج همکار و اثرگذار به فاصلۀ چند ماه از یکدیگر در سال 1981 درگذشتند.

در بخشی از کتاب درس‌های تاریخ می‌خوانیم:

جایگزین شدن مسیحیت با نهادهای سکولار و غیردینی، نتیجۀ نهایی و بحرانیِ انقلاب صنعتی بود. اینکه دولت‌ها می‌خواستند تلاش کنند تا از حمایت‌های دینی معاف باشند، یکی از امتحان‌های بسیار حیاتی است که امروزه ذهنمان را مشغول کرده و سبک زندگیمان را برهم زده‌است. قوانینی که زمانی به عنوان فرامین پادشاهِ فرستاده شده از سوی خدا معرفی شده بود، اکنون آشکارا، فرامین آشفته انسان‌های خطاکار شمرده می‌شد.

تعلیم و تربیت که روزگاری قلمروی مقدس کشیش‌هایی بود که از خدا الهام‌ می‌گرفتند، اکنون وظیفۀ مردان و زنانی شده است که از جامۀ روحانیت و دین به دورند و ترسی به دل ندارند و با اتکا به عقل و متقاعدسازی، به دنبال تعالی بخشیدن به جوان سرکشی هستند که تنها از پلیس حساب می‌برد و شاید هرگز یاد نگیرد که از عقلش کمک بگیرد و با عقل و برهان رفتار کند.

دانشکده‌ها که زمانی به کلیساها وابسته بودند، به تصرف تاجران و دانشمندان درآمدند. تبلیغِ میهن‌پرستی، رژیم سرمایه‌داری یا کمونیسم به تلقینِ عقاید و نظام اخلاقی ماوراء طبیعی انجامید. ایام تعطیل مذهبی تبدیل شد به زمانی برای تعطیلات و تفریح. سالن‌های تئاتر حتی روزهای یکشنبه پر بود از تماشاچی؛ اما روزهای یکشنبه کلیساها به طور تقریبی نیمه‌خالی بودند. در خانواده‌های آنگلوساکسون (آلمانی‌های مقیم انگلیس)، دین به شکل مقررات مذهبی - اجتماعی و حالتی حفاظتی درآمده بود؛ ولی در خانواده‌های کاتولیک آمریکایی، دین رونق گرفته بود؛ در طبقات بالا و متوسط کشورهای فرانسه و ایتالیا، دین به «یک مشخصۀ جنسی فرعی از جنسِ زن» تبدیل شده بود. هزاران اثر وجود دارد که نشان می‌دهد مسیحیت به سوی همان فروپاشی می‌رود که برای دین در یونان باستان پس از ظهور سوفسطاییان و عصرِ روشنگری اتفاق افتاد.

فهرست مطالب
مقدمۀ مترجم
پیش‌گفتار
فصل اول: تردیدها
فصل دوم: تاریخ و زمین
فصل سوم: زیست‌شناسی و تاریخ
فصل چهارم: نژاد و تاریخ
فصل پنجم: ویژگی‌های انسان و تاریخ
فصل ششم: اخلاق و تاریخ
فصل هفتم: دین و تاریخ
فصل هشتم: اقتصاد و تاریخ
فصل نهم: سوسیالیسم و تاریخ
فصل دهم: حکومت و تاریخ
فصل یازدهم: تاریخ و جنگ
فصل دوازدهم: رشد و زوال
فصل سیزدهم: آیا پیشرفت واقعیت دارد؟
یادداشت‌های نویسنده