معرفی کتب جدید

کتاب روزنامه نگاری مردم سالار

کتاب روزنامه نگاری مردم سالار

کتاب «روزنامه نگاری مردم سالار» اثری از بیتا عظیمی نژادان است که نخستین بار در ۱۳۹۹ خورشیدی از سوی انتشارات پایان چاپ شده است. مولف در این کتاب به گفت وگو با فلیپ مرلان خبرنگار فرانسوی در ارتباط با شغل خبرنگاری و روزنامه نگاری می‌پردازد.

کتاب «روزنامه نگاری مردم سالار» اثری از بیتا عظیمی نژادان است که نخستین بار در ۱۳۹۹ خورشیدی از سوی انتشارات پایان چاپ شده است. مولف در این کتاب به گفت وگو با فلیپ مرلان خبرنگار فرانسوی در ارتباط با شغل خبرنگاری و روزنامه نگاری می‌پردازد.

در ابتدای کتاب پیش گفتاری از مصطفی ملکیان گنجانده شده است. ملکیان در این قسمت بیان می کند که کتاب پیش رو :  خواننده را با سه ساحت  آشنا می‌سازد: یکی آنچه در فرانسه، به‌ویژه از ماه مه ۱۹۶۸ بدین‌سو و بالاخص در عرصۀ مطبوعات این کشور رخ داده است؛ دیگری روحیات، یعنی ویژگی‌های روانی و اخلاقی خود؛ و سوم ـ که از همه مهم‌تر است ـ نقد اخلاقی روزنامه‌نگاری امروز در فرانسه و سایر کشورها و جوامع. در این نوشتار، من بر نقد اخلاقی فلیپ مرلان بر روزنامه نگاری امروز متمرکز خواهم بود.(۱)

 

یادداشت فلیپ مرلان

فلیپ مرلان  در طی یاداشتی در صفحات نخستین کتاب به تعریف روزنامه نگاری سودمند برای دموکراسی می پردازد. از نظر او در فرانسه مطبوعات با انقلاب و ظهور دموکراسی به دنیا آمد.(۲) درباره ارتباط خود با شغل روزنامه نگاری می گوید: در طی ۲۰ سال گذشته با تمرین روزنامه نگاری با شهروندان، به ویژه در حومه شهرها با درآمدهای پایین شهرهای فرانسه، این احساس را داشتم که دوباره به معنای سیاسی این شغل که دوستش دارم، پیوند خوردم و توانستم واقعیت هایی را که مردم تجربه می کنند، مورد پرسش قرار دهم، جسارت به چالش کشیدن موسسات بزرگ را داشته باشم و مدام این سوال را بپرسم چرا؟ (۳)

 

 

مصاحبه

همان گونه که گفته شد، این کتاب گفت وگو مولف با روزنامه نگار فرانسوی است. به همین دلیل در قسمت اصلی کتاب سوالات مختلف و متعددی از سوی عظیمی نژادان از مرلان پرسیده می شود، سوالاتی که شامل زندگینامه و فعالیت حرفه ای و کاری و دیدگاه های مرلان را شامل می شود. فلیپ در جواب  این سوال که در سال های کودکی چه شخصی بیشتر از همه روی تو اثر داشته پاسخ می دهد، مادرم. چون همیشه پیش مادرم بودم، کودکستان هم نرفتم و مادرم به من خواندن و نوشتن یاد داد و همیشه پیش اش بودم تا مستقیم به کلاس اول رفتم و در کلاس اول خواندن و نوشتن را بلد بودم. (۴)

فلیپ مرلان از اولین مواجهه خود با مهاجران کشورهای دیگر همچون الجزایر، تونس و مراکش می گوید که چگونه با آنها ارتباط برقرار کرده و به آنها سواد اموزش می داده. بیشتر فعالیت های خود را اجتماعی ذکر می کند تا سیاسی. فلیپ درباره تعریف روزنامه نگار می گوید: من روزنامه نگار به فردی می گویم که در سطح جامعه کار کند و گزارش تهیه کند، در کوچه و خیابان پرسشگری کند و در محل برای تهیه گزارش حاضر شود، اطلاعات جمع آوری کند،مردم را ببیند با آنها حرف بزند، از آنها سوال بپرسد، از محل و از همین مردم گزارش دهد. حرف مردم را انتقال دهد و واقعیت ها را ارایه دهد.(۵)

عظیمی نژادان از مرلان می پرسد به نظر تو یک روزنامه نگار باید مدرسه و دانشگاه روزنامه نگاری بگذراند؟ آیا تو چیزهایی آموختی که اگر این مدرسه نبود، نمی توانستی یاد بگیری؟ مرلان پاسخ می دهد که: این یک پرسش خیلی جدی است که من هنوز هم از خودم می‌پرسم. مطمئن هستم که خیلی چیزها از  دانشگاه یاد گرفتم، ولی معتقدم بهترین شیوه برای آموختن روزنامه نگاری، تمرین آن است. من وقتی از مدرسه فارغ التحصیل شدم با تمام چیزهایی که آموخته بودم، هنوز خیلی چیزهای زیادی برای آموختن و انجام دان باقی مانده بود. این حرفه ای است که با انجام دادن آن را یاد می گیریم. (۶)

فلیپ در ارتباط با سبک نوشتاری می گوید: من معتقدم سبک نوشتاری باید ساده باشد. منظورم سبک است، ولی محتوا می‌تواند در ضمن این که ساده باشد، ولی عمیق باشد، عادی کردن مطلب درست نیست. افراد می توانند مطالب عمیق را بخوانند و بفهمند.(۷)

فلیپ مرلان از احساس خوشایندش درباره این مصاحبه و گفت وگو به عظیمی نژادیان می گوید: بیتا من نمی دانم، چگونه از تو سپاس گذاری کنم. تو نمی دانی چه حسی دارم، چقدر حالم خوب است هر زمان فکر می کنم به این که شاید دو نفر یا چند دانشجو روزنامه نگاری در ایران یا چند روزنامه نگار ایرانی تجربه های من را بخوانند، حالم خوب می شود، جان تازه می گیرم، هیچ وقت از ذهنم هم نمی گذشت که این اتفاق برای من، فلیپ مرلان یک روزنامه نگار عادی در فرانسه می تواند بیفتد و تجربه های ام را با همکاران غیر فرانسوی و حتی دورتر، ایرانی در میان بگذارم. (۸)

 

ویژگی های مثبت و منفی کتاب

بیشتر سوالات مصاحبه کننده از مرلان حول فعالیت وی یعنی روزنامه نگاری از جمله  اینکه چگونه می توان وارد این شغل شد و چه درس ها و دوره هایی باید گذراند. مرلان روزنامه نگاری را حرفه می داند که جدا از آموختن آن در مدارس و دانشگاه از طریق تجربه و انجام دادن باید آن را یاد گرفت. کتاب پیش رو به دلیل اینکه یک روزنامه نگار فرانسوی تجربیات و دانش خود را که حاصل چندین سال فعالیت وی است، برای علاقمندان و فعالان این رشته مفید و تاثیر گذار خواهد بود، بخصوص از آن جهت که مصاحبه کننده قلم و زبان ساده و روان را به کار برده که به راحتی حتی برای خواننده غیر متخصص هم قابل درک و فهم  است. با این وجود در طرح سوالات و بیان آنها نظم و پیوستگی قابل قبولی دیده نمی شود و زمینه و موضوع سوالات به طور مکرر تغییر پیدا می کند و از سوی نویسنده کتاب هیچ گونه اظهار نظر و تبادل ایده و رای دیده نمی شود اما در مجموع هدف نویسنده که آشنا کردن علاقمندان روزنامه نگاری و  فعالان این حوزه بوده به خوبی محقق شده است.

 

منابع

۱-  بیتا عظیمی نژادان، روزنامه نگاری مردم سالار، انتشارات پایان، تهران، ۱۳۹۹، ۹

۲- همان، ۱۷

۳- همان، ۲۰

۴- همان، ۲۵

۵- همان، ۵۲

۶- همان، ۵۸

۷- همان، ۱۷۴

۸- همان، ۲۱۱

مطالب مرتبط

تگ‌ها

مطالب پربیننده

پربیننده
آخرین مطالب

عضویت در خبرنامه