کتاب معرفی شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار (کارگاه عملی)، به معرفی مواردی چون: شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار، معماری و ابزارهای شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار و چالش‌های شبکه‌های مربوطه می‌پردازد.

با پیشرفت سیستم‌ها و تجهیزات جانبی سیار و همچنین ظهور ایده‌های جدیدی مثل محاسبات ابری و داده‌های بزرگ و مهم‌تر از همه افزایش جمعیت کاربران متصل به شبکه، نیاز به بازبینی معماری رایج شبکه‌ها و توسعه و پیشرفت آن بیش‌ از پیش مورد توجه است. با توجه به رشد نیازها برای ارتباطات پویا و نیازهای امروزی شرکت‌ها، راه‌حلی که امروزه برای رفع این چالش‌ها مطرح است شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار (SDN) است. شبکه مبتنی بر نرم‌افزار، یک معماری نوین و منحصر به ‌فرد در شبکه است. در کتاب معرفی شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار (کارگاه عملی) به معرفی این تکنولوژی جدید در شبکه پرداخته می‌شود.

درک تفاوت شبکه‌های سنتی با شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار می‌تواند راهگشایی اولیه برای این تحقیق باشد تا بتوان در ابتدا دید مناسبی به نسبت شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار داشت. ایده شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار از جدا کردن بخش کنترلی داده‌ها از بخش ارسال کردن آن‌ها و به صورت نرم‌افزاری و متمرکز درآوردن بخش کنترلی حاصل می‌شود.

برای درک بهتر این موضوع شبکه‌های کامپیوتری را به شکل خیابان‌های یک شهر و چهارراه‌ها یا میدان‌های شهر را، همانند یک سویچ یا مسیریاب شبکه در نظر می‌گیریم. که در آن خودروها، بسته‌های موجود در شبکه، خیابان‌ها، بخش داده‌ای شبکه و چراغ‌های راهنمایی و رانندگی، بخش کنترلی شبکه است. کل این زیرساخت برای تسهیل در حمل و نقل رانندگان به مانند داده‌های مهم رد و بدل شده و به برنامه‌های کاربردی در شبکه می‌ماند.

در مثال بالا بخش داده شامل خودروهای در حال رفت و آمد در خیابان‌ها و بخش کنترلی شامل چراغ‌های راهنمایی و رانندگی است. در معماری شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار برنامه‌های کاربردی (رانندگان مستقر در ترافیک) می‌توانند از بخش کنترلی (چراغ‌های راهنمایی و رانندگی) درخواست انجام رفتارهای خاص به عنوان مثال اولویت در عبور و مرور و فراهم آوردن کوتاه‌ترین مسیر و ... را در شبکه داشته باشند.

لذا همانطور که در بالا پیداست شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار می‌توانند ویژگی‌های تسهیل کننده و ویژه‌ای را با قابلیت انعطاف‌پذیری بالا به کاربران و برنامه‌های کاربردی ارایه دهند.

شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار، دروازه‌ای به سمت هوشمند کردن شبکه‌های کامپیوتری است. این قابلیت امکان برنامه‌پذیر کردن شبکه‌های آینده را فراهم می‌سازد.

در بخشی از کتاب معرفی شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار (کارگاه عملی) می‌خوانیم:

28 سال از راه‌اندازی نخستین شبکه سویچ بسته‌ای جهان می‌گذرد. شبکه‌های کامپیوتری جهان را مسحور و مبهوت خود کرده‌اند و به زبانی دیگر به تسخیر خود در آورده‌اند. اینترنت، بزرگترین شبکه تار و پودی جهان در هر کامپیوتر، خانه، دفتر کاری، فروشگاه، شرکت، سازمان، وزارتخانه، اتاق‌های دولتی و کلاس‌های درس دانشگاه‌ها ریشه دوانده و پیوندی گسست ناپذیر با فناوری و توسعه و پیشرفت برقرار کرده است. مراکز داده یا همان سیلوهای بزرگ انباشت داده موج تازه فناوری اطلاعات هستند و قرار است مرکزی برای مدیریت و کنترل عصر انفجار اطلاعات باشند. شرکت‌های بزرگ سخت‌افزاری شبانه روز مشغول تولید و فروش تراشه‌های شبکه، سویچ‌ها، مسیریاب‌ها و البته صدها کیلومتر کابل مسی و فیبر نوری هستند. سرعت انتقال اطلاعات هر روز افزایش می‌یابد و به مرزهای یک گیگابیت بر ثانیه رسیده است و همه از این بابت خوشحال هستند.

TCP/IP سلطان پروتکل‌های جهان است و تمام ارتباطات دنیا روی سرانگشت او می‌چرخد و دارد خود را به شبکه‌های صدا، تصویر، موبایل، بازی و... تحمیل می‌کند. نشریه‌ها و رسانه‌ها از اوج شکوفایی شبکه‌ها و قدرت جادویی آن‌ها سخن می‌گویند و نوید روزهای خوش آینده را می‌دهند که ویدیو آنلاین و بازی آنلاین برای کاربران خانگی روی اینترنت فراهم می‌شود و حتی می‌توان بدون کابل از این شبکه‌ها استفاده کرد. همه و همه کاربران، مدیران آی تی سازمان‌ها، توسعه دهندگان، فروشندگان و حتی مؤسسه‌های بین المللی تصویب کننده پروتکل‌ها و استانداردها راضی و خشنود هستند و به دستاوردهای خود افتخار می‌کنند.

اما در آزمایشگاه دانشگاه‌های برکلی و استنفورد اوضاع چندان هم خوب نیست و زمزمه‌هایی مبنی بر تغییر ساختار کنونی شبکه‌ها و کاهش وابستگی به سخت‌افزار و لایه‌های زیرین شبکه به گوش می‌رسد؛ استادان این دانشگاه‌ها اعتقاد دارند به زودی امکانات و قابلیت‌های شبکه‌های کنونی جوابگوی نیازهای جدید نخواهند بود و سویچ‌های غول پیکری که در هسته ارتباطات کابلی جا خوش کرده‌اند اجازه هیچگونه توسعه و انعطاف‌پذیری را نمی‌دهند و نمی‌توان با استفاده از برنامه‌های کاربردی مختلف ترافیک شبکه را مدیریت و کنترل و از اطلاعات عبوری بهره برداری کرد. در یک کلام صحبت از «لزوم نرم‌افزاری شدن شبکه‌ها» است.

فهرست مطالب
مقدمه
فصل اول: معرفی شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار
1.1 تاریخچه
2.1 معرفی شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار
فصل دوم: معرفی معماری و ابزارهای شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار
1.2 شبکه مبتنی بر نرم‌افزار چیست؟
2.2 معماری شبکه
1.2.2 لایه زیرساخت شبکه
2.2.2 باند جنوبی
3.2.2 لایه کنترل‌کننده
4.2.2 باند شمالی
5.2.2 باند شرقی/غربی10
6.2.2 لایه برنامه‌های کاربردی
3.2 معرفی برخی ابزار‌های مورد استفاده در شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار
1.3.2 شبه سازها و تقلیدگر12های شبکه
2.3.2 معرفی تحلیلگر وایرشارک25:
3.3.2 معرفی و ارزیابی کنترل‌کننده‌های شناخته شده شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار
فصل سوم: چالش‌های شبکه های مبتنی بر نرم‌افزار
1.3 کارایی
2.3 انعطاف‌پذیری
3.3 مقیاس‌پذیری
4.3 امنیت
5.3 قابلیت همکاری
6.3 توازن بار در شبکه‌های مبتنی بر نرم‌افزار
نتیجه گیری
ضمیمه کارگاهی 1: شبیه سازها
ضمیمه کارگاهی 2: کنترل کننده‌ها
منابع و مراجع