کتاب مدیریت بحران و مقابله با بلیات اثر سید محمد میرسمیعی و مرتضی چشمه نور، با هدف تبیین و تشریح انواع بحران‌های طبیعی (بلیات) و غیر طبیعی (انسان ساخت) و شیوه‌های مدیریت بحران در هنگام بروز حوادث به نگارش درآمده است.

امروزه بحران‌ها انواع مختلفی دارد که هر یک به نوبه‌ی خود می‌تواند زندگی جوامع امروزی را با چالش‌هایی مواجه نماید.
بحران‌هایی از نوع طبیعی که همان بلیات نام دارد همچون سیل، زلزله، آتش‌سوزی، طوفان، گردباد، آتشفشان، زمین‌ لغزه و... بحران‌های غیر طبیعی یا انسان‌ ساخت همچون بحران‌های ناشی از آلودگی محیط زیست، آلودگی نوری، حوادث رانندگی، حوادث هوایی (سقوط هواپیما)، انفجار، حوادث شیمیایی خانگی و... نمونه‌ای از این تهدیدات به شمار می‌آیند.

پیش‌بینی شرایط بحران‌زا در سطوح مختلف، سبب افزایش آمادگی در برابر شرایط بحرانی شده و از شدت آسیب‌های محتمل خواهد کاست. برای نمونه، کاربری مناسب زمین و تقویت ساختمان‌ها و رعایت مقررات ایمنی، آشنایی با نوع بحران قادر است اثر فاجعه را در آینده به میزان چشم‌گیری کاهش دهد. در راستای بروز و وقوع بحران، هدف مدیریت بحران پیش‌بینی خطرات و فاکتورهای منجر به بحران، برنامه‌ریزی و آمادگی برای مقابله با بحران‌های احتمالی، مقابله با بحران‌ها و ارائه راهکارهای مناسب برای رفع شرایط بحران و در نهایت ایجاد شرایط مناسب است.

چرخه مدیریت بحران شامل یک‌ سری فعالیت‌ها است که با هم در ارتباط تنگاتنگ بوده و به صورت پیوسته و ادامه‌دار می‌باشد. چرخه‌‌ی مدیریت بحران در یک تقسیم‌بندی کلی به سه مرحله؛ «قبل از بحران شامل: پیشگیری و آمادگی»، «حین بحران شامل: ارائه خدمات اضطراری» و «پس از بحران شامل: بازسازی و سازماندهی» تقسیم می‌شود.

در بخشی از کتاب مدیریت بحران و مقابله با بلیات می‌خوانیم:

ماهیت منابعی که در شرایط اضطراری باید به اشتراک گذاشته شود، بستگی به مرحله‌‌ای از بحران دارد که جامعه با آن روبرو است. از دیگر عوامل مهم در زمان وقوع حوادث، اطلاعات و اطلاع‌رسانی است. تبادل اطلاعات و نظرات بین سازمان‌های ذیربط بحران در مورد هر چهار مرحله بحران الزامی است. تبادل و گردش اطلاعات، در ایجاد، اصلاح و حفظ هماهنگی کاهش اثرات و خسارات و آمادگی در برابر فاجعه بسیار مؤثر است.

اطلاع‌رسانی و گردش اطلاعات پس از وقوع، به صورت تشکیل ستادهای مشاوره در شرایط اضطراری برای تعیین میزان کمک‌های امدادی مورد نیاز (اعم از پزشکی، دارویی، تأمین موارد غذایی و پوشاک)، ارزیابی میزان خرابی و خسارات و اختصاص نیروهای لازم برای یاری‌رسانی به قربانیان فاجعه ضروری است. در چنین شرایطی، اطلاعات چراغی است فرا راه انجام اقدامات لازم و راهنمایی است برای اجرای هر چه بهتر عملیات واکنشی. آنچه در لحظات اولیه به نظر میرسد امداد و کمک‌رسانی به حادثه دیدگان است، ولی آنچه مهم‌تر است هماهنگی اولیه بین نهادهای امداد می‌باشد.
فهرست مطالب

پیش‌گفتار
بخش یکم: کلیات و مفاهیم مرتبط با بحران
بخش دوم: آمادگی در برابر بحران‌های طبیعی
بخش سوم: آمادگی در برابر بحران‌های غیرطبیعی (انسان‌ساخت)
بخش چهارم: مدیریت بحران و طرح‌ریزی در بحران
پیوست‌ها و ارجاعات