رضا ژیان بازیگر، کارگردان، فیلمنامه‌نویس تلویزیون، سینما و تئاتر در ۱۳۲۸ خورشیدی در محله‌ امیریه تهران متولد شد. او فعالیت هنری را از دوران تحصیل و در خانه پیشاهنگی و کاخ جوانان آغاز کرد و پس از فارغ التحصیلی از دبیرستان و در ۲۰ سالگی با پیوستن به کارگاه نمایش، وابسته به تلویزیون ایران به صورت حرفه ای به بازیگری روی آورد.

مجموعه های تلویزیونی حسن خیاط باشی و سرزمین افتخار از جمله مهمترین کارهای این دوره از فعالیت هنری او به شمار می رود.

رضا ژیان پس از انقلاب بیشتر بر صفحه تلویزیون ظاهر شد که کارگردانی مجموعه تلویزیونی مثل آباد و بازیگری در آن و بازی در مجموعه های محله برو بیا و محله بهداشت نام او را بیش از پیش مطرح کرد.

رضا ژیان که عمده فعالیتش بر صحنه تئاتر متمرکز بود از بازیگران بنام سینما و تلویزیون نیز محسوب می شد و علاوه بر بازیگری، آثاری را نیز کارگردانی کرد. وی چند سالی را نیز در خارج از ایران سپری کرد. رضا ژیان در بهمن ۱۳۸۱ خورشیدی در ۵۳ سالگی در بیمارستان شهریار تهران درگذشت.

رضا ژیان در مقام بازیگر

رضا ژیان نخستین بار در سینما حضور یافت و در ۱۳۵۵ خورشیدی و در ۲۷ سالگی در فیلم پسر ایران از مادرش بی‌خبر است به کارگردانی فریدون رهنما بازی کرد. اگرچه موفقیت این اثر نسبت به آثار شاخص بعدی وی مانند فیلم مومیایی۳، بیشتر نبود اما تجربه خوبی برای رضا ژیان محسوب می‌شد و همکاری با هنرمندانی همچون صادق مقدسی، آهو خردمند، شهناز صاحی و سهیل سوزنی را تجربه کرد.

شروع فعالیت سینمایی رضا ژیان با بازی در فیلم پسر ایران از مادرش بی‌خبر است به کارگردانی فریدون رهنما در ۱۳۵۵ خورشیدی بود.

رضا ژیان در ۱۳۷۸ خورشیدی دوره‌ پرتلاشی را در عرصه سینما و تلویزیون گذراند و در آثار مهمی بازی کرد. او در این سال با بازی در ۲ فیلم و سریال مهم سینما و تلویزیون خود را به مردم معرفی کرد. آثار مهم رضا ژیان در این سال، بازیگری در فیلم مومیایی۳ به کارگردانی محمدرضا هنرمند و سریال زیر بازارچه به کارگردانی رضا ژیان و افشین اربابی محسوب می‌شود.

شاید یکی از مهم‌ترین بخش‌های کارنامه هنری رضا ژیان بازی در فیلم مومیایی۳ بوده است. رضا ژیان ۱۳۷۸ خورشیدی در ۵۰ سالگی در فیلم مومیایی۳ نقش مهمی بازی کرد که توانست با مهارت خود، آن نقش و همچنین خودش را میان مخاطبان سینما مطرح کند. او در این فیلم با محمدرضا هنرمند همکاری داشت. رضا ژیان با بازی در فیلم مومیایی۳ تجربه بازیگری موفقی برای خود رقم زد و همکاری در کنار بازیگرانی نظیر پرویز پرستویی، مهتاب کرامتی، رامبد جوان و سیروس ابراهیم‌زاده بر تجارب او افزود.

مومیایی ۳ مشهورترین فیلم سینمایی رضا ژیان به شمار می آید.

رضا ژیان علاوه‌ بر فیلم مومیایی۳، ۱۳۷۹ خورشیدی در ۵۱ سالگی در فیلم مسافر ری نیز بازی کرد. رضا ژیان این‌بار با سید داود میرباقری یعنی کارگردان فیلم مسافر ری و هنرمندانی چون داریوش ارجمند، جمشید هاشم‌پور، محمدرضا شریفی‌نیا و ویشکا آسایش همکاری داشت.

رضا ژیان در مقام کارگردان، نویسنده و گوینده

با اینکه رضا ژیان را بیشتر به عنوان بازیگر می‌شناسیم اما در حرفه‌های دیگر نیز فعال بوده است. رضا ژیان علاوه‌بر بازیگر به‌عنوان کارگردان، نویسنده و گوینده نیز در سینما و تلویزیون فعالیت داشته است. مهم‌ترین آثار رضا ژیان در حرفه‌ کارگردان، سریال زیر بازارچه و سریال مثل‌آباد بود. از جمله آثار شاخص رضا ژیان در حرفه‌ نویسندگی نیز می توان به سریال مثل‌آباد اشاره کرد و مهم‌ترین اثر رضا ژیان در حرفه‌ گوینده، فیلم شهر موش‌ها بود.

مثل‌آباد نام یک مجموعه تلویزیونی به کارگردانی رضا ژیان و محصول ۱۳۶۰ خورشیدی است که از شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد.

کارنامه حرفه ای رضا ژیان به روایت آمار

در این سال‌ها رضا ژیان با هنرمندان بسیاری تجربه‌ کار داشته است اما جالب است که در میان بازیگران سیروس گرجستانی با ۴ مرتبه، سیروس ابراهیم‌زاده با ۴ مرتبه، حمید جبلی با ۳ مرتبه، مرتضی ضرابی با ۳ مرتبه و اکبر عبدی با ۳ مرتبه بیشترین همکاری را با رضا ژیان داشته‌اند.

یکی از ویژگی‌های حرفه‌ای رضا ژیان آن است که در مدت زمان بازیگری خود در تلویزیون و سینما بازی کرده است. رضا ژیان را باید بیشتر بازیگر سینما بدانیم چرا که ۶۶ درصد آثار وی سینمایی و ۳۴ درصد آثارش تلویزیونی است.

در واقع رضا ژیان از مجموع ۱۲ اثری که در کارنامه دارد، در ۸ اثر در سینما با نام‌های عشق فیلم، مسافر ری، مومیایی۳، مرد عوضی، چوپانان کویر، آتش در زمستان، سیاه راه و پسر ایران از مادرش بی‌خبر است به ایفای نقش پرداخته و در ۴ اثر در تلویزیون با نام‌های زیر بازارچه، خودرو تهران ۱۱، محله برو بیا و مثل‌آباد بازی کرده است. در مجموع در کارنامه هنری ۵۴ ساله رضا ژیان آثار مهمی به چشم می خورد و وی در آثار ارزشمندی بازی کرده است و توانسته تا نمره‌ قابل قبولی از طرف مخاطبان به دست آورد. 

رضا ژیان در کلام و نگاه دیگر هنرمندان

منوچهر علیپور بازیگر سینما و تلویزیون با تعریف خاطره‌ای از رضا ژیان گفته است: دوستی من و رضا از دوران دبیرستان و به واسطه نمایش‌هایی که در آن دوران کار می‌کردیم، شروع شد. طی سال‌های ۱۳۴۴ تا ۱۳۴۶ خورشیدی چندین نمایش را با رضا ژیان روی صحنه بردیم. یکی از این نمایش‌ها روز مقدس به کارگردانی حسین واعظی و اثری پر پرسوناژ بود. این نمایش در مسابقه‌ای در سطح شهر تهران مقام نخست را کسب کرد و قرار شد، مدیر کل اداره فرهنگ آن زمان (وزارت آموزش و پرورش فعلی) در آمفی‌تئاتر دبیرستان دکتر نصیری به ما جوایزی را اهدا کند. آن چه به جای جایزه به ما داده شد، تنها یک برگه تقدیر بود! تنها کسی که با زبان طنز و کنایه به این جایزه اعتراض کرد، رضا بود. او از مدیر کل اداره فرهنگ پرسید، آقای رئیس برگه تقدیر به چه درد می‌خورد!؟ با برگه تقدیر در بقالی به من چه می‌دهند!؟

داریوش مودبیان مترجم، کارگردان و نویسنده تئاتر در مراسم رونمایی از مستند رضا ژیان به کارگردانی حمید جبلی اظهار داشت: رضا از من خواست فیلم پسران آفتاب را برای او پیدا کنم. من این کار را انجام دادم و ما این فیلم را با یکدیگر دیدیم. پس از آن به منزل حمید جبلی رفتیم و یک بار هم فیلم را با او دیدیم و گفت‌وگو کردیم. آن فیلم زمینه شکل‌گیری نمایشنامه دوستان بامحبت را فراهم کرد که با حمید جبلی در ۱۳۷۷ خورشیدی و بنا بر درخواست رضا ژیان، نوشته شد و امشب رونمایی می‌شود. این نمایشنامه در همان سال و با کارگردانی رضا ژیان و با حضور بازیگرانی هم‌چون لیلی رشیدی، هاشم روحانی، حمید جبلی، اکبر عبدی و هوشنگ قوانلو در سالن اصلی مجموعه تئاترشهر روی صحنه رفت.

محمد ژیان در مراسمی خاطره ای جذاب از بازگشت برادرش به ایران روایت کرده که خواندن آن خالی از لطف نیست: آن‌چه در مقدمه نمایشنامه دوستان بامحبت به آن اشاره کرده‌ام این است که پس از رفتن رضا از ایران در ۱۳۶۲ خورشیدی، من و دوستانش به شدت علاقه ‌مند بودیم او به ایران بازگردد اما هر چه می‌کردیم، موفق نمی‌شدیم تا این که پس از گذشت سال‌ها با اطلاع حمید جبلی طی نامه‌ای به رضا حقیقتی را برایش مطرح کردم که در واقع حقیقت نداشت و امیدوار بودم به دلیل علاقه بسیار زیاد او به جبلی، کلکم بگیرد. برایش نوشتم؛ رضا جان متاسفانه حمید جبلی دچار بیماری سرطان شده است و حال خوبی ندارد و یکی از آرزوهایش دیدار شماست! تلاش ما جواب داد و رضا حاضر شد در ۱۳۷۶ خورشیدی به ایران برگردد. او طی برنامه‌ای در لس‌آنجلس به نام شبی با رضا ژیان با دوستان، همسرش زویا زاکاریان و پسرش آرتین خداحافظی کرد و به ایران آمد.

حمید جبلی مستندی درباره رضا ژیان همزمان با تولد ۶۷ سالگی رونمایی کرد.