نخستین اقدام برای مقابله با ویروس نوپدیدی که امروزه به سراسر جهان سفر می‌کند، تشخیص است و با توجه به دقت سی تی اسکن در این مسیر، نقش مهم جامعه رادیولوژیست ها غیر قابل انکار است.

سعی دارد از بالای مانیتور، بیمار را که آن طرف پنجره شیشه ای، نگران ایستاده، ببیند.
دکمه بلندگو را فشار می دهد:
«روی تخت دراز بکش، دست ها را بالای سرت بگذار.
آماده ای؟ نفس عمیق بکش و آن را حبس کن.»
دکمه را رها می کند.
تخت را به داخل گانتری حرکت می دهد؛ همان نیم دایره همه کاره.
اپراتور با تسلط کامل به دکمه های روی کیبوردش ضربه می زند و تصاویری روی صفحه مانیتور ظاهر می شود.
بعد از کمتر ۲۰ ثانیه: «راحت باش، نفس بکش.»
اینجا، از پشت شیشه مهمان ناخوانده دنیادیده را شناسایی می کنند. خودشان هم در خطر میزبانی، از دلخوشی های خانوادگی گذشته و پا به پای طبیبان در این روزهای نفس گیر تلاش می کنند.
«درگیری وسیع در ریه سمت راست، با فرم درگیری Grand-glass opacity»، مثل اینکه این فرم درگیری در ۹۰ درصد موارد مشاهده می شود و بسیار شایع است.
«ممنون، می توانی بلند شوی»
تصاویر سی تی اسکن بیماران راهی اتاق گزارش دهی شده تا مورد تحلیل تیم رادیولوژیست قرار گیرد.
آرشیو تصاویر اینجاست. دکتر صانعی متخصص رادیولوژی پشت یکی از سیستم ها: این بیمار با سابقه عمل جراحی قلب، ۶ روز پیش با درگیری قسمت های تحتانی ریه مراجعه و در سی تی جدید وسعت درگیری و شدت آن در همان قسمت های تحتانی مشاهده می شود.
دانشجویش اطلاعات استاد را که پر از اصطلاحات پزشکی است، به دقت، کلمه به کلمه می نویسد.
تحلیل ها و گزارشات تایپ شده وارد سامانه HIS می شود.
این از اولین گام ها برای حفظ داده ها، جمع آوری آن ها و در نهایت شناخت رفتار ویروس ناشناخته کووید ۱۹ و تدوین پروتکل های درمانی است.
به گزارش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر مرتضی صانعی مدیر گروه رادیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و متخصص رادیولوژی، سی تی اسکن را اولین، دقیق ترین و کم خطرترین راه تشخیص ویروس جدید می داند و می گوید: بیماری کرونا را باید بشناسیم تا بتوانیم با آن مبارزه کنیم. این ویروس با سرعت شیوع بالا در مدت زمان کوتاه به پاندمی تبدیل شده و مقابله با آن نیازمند شناخت بیشتر نحوه رفتار آن است.
وی در خصوص فعالیت های گروه رادیولوژی دانشگاه های علوم پزشکی کشور، با مرکزیت انجمن رادیولوژی و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با محوریت بیمارستان های معین، اظهار داشت: به محض شیوع و تشخیص کرونا در اوایل اسفند ماه اساتید این رشته، گروهی را تشکیل، مقاله های مرتبط را مطالعه و ارزش تشخیصی سی تی اسکن را مشخص کردیم. پس از ارزشگذاری ۹۵ درصدی این روش تصویربرداری، پروتکل های کشوری تهیه، تدوین و اجرایی شد.
صانعی با اشاره به استفاده اساتید رادیولوژیست از فضای مجازی برای ارتباط با سایر متخصصین و تکنسین ها تصریح کرد: شبانه روز کار و فیلم های آموزشی تهیه کردیم تا در اختیار گروه رادیولوژیست ها قرار گیرد. همچنین فیلم هایی هم به زبان اصلی تهیه شد و در اختیار سایر اساتید جهان قرار گرفت. پروتکل هایی نیز در جهت حفظ جان پرسنل و بیماران تدوین کردیم.
متخصص رادیولوژی از اجرایی شدن پروتکل ها در سطوح کشوری و حتی جهانی خبر داد و افزود: دستورالعملی تعریف شد که با تابش کمتری از اشعه ایکس تصاویر استاندارد به دست آید.
مدیر گروه رادیولوژی دانشگاه از انتشار سه مقاله توسط اساتید این گروه خبر داد و تصریح کرد: اطلاعات در کمیته علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در حال جمع آوری است و سعی در این است تمام مقالات به روز جهان را در اسرع وقت ترجمه و اطلاعات رسانی کنیم.
صانعی تمام دستاوردها و تلاش های گروه رادیولوژی را مختص به یک دانشگاه و انجمن ندانست و گفت: تمامی اساتید و تکنسین ها در این رشته، حتی در مراکز خصوصی، در تلاشند نیازهای مردم را با رعایت نکات بهداشتی و دستورالعمل های ابلاغی رفع کنند. از جمله گروه ها پرخطر مادران باردار هستند که در این راستا نیز پروتکلی تدوین و در حال اجراست.
وی بر لزوم همکاری مردم در مقابله با این بیماری تاکید کرد و گفت: از مردم خواهش می کنیم از خانه هایشان بیرون نیایند، زیرا حجم بالای بیماران کیفیت ارائه خدمت را کاهش می دهد. در این مدت مشاهدات نشان داده که در برخی از بیماران ترومایی نیز درگیری ویروسی دیده شده است، بنابراین صرف استفاده از ماسک و دستکش ممکن است شما را به طور کامل از ابتلا به این بیماری در امان نگه ندارد.
صانعی با اشاره به اهمیت شناسایی ویروس در درمان آن بیان کرد: در حال حاضر برخی افراد، چه متخصص و چه غیرمتخصص، مشاهدات خود در این زمینه را با انتشار مطالب مکتوب یا ویدویی به اشتراک می گذارد. برای دستیابی به اخبار و اطلاعات موثق فقط باید به موارد عنوان شده توسط ستاد مقابله با بیماری کرونا و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی توجه شود.

نقش پررنگ رادیولوژیست ها در به روزرسانی پروتکل های تشخیصی
دکتر حمیدرضا حقیقت خواه عضو هیئت مدیره انجمن رادیولوژی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به علائم شایع ویروس کرونا از جمله تنگی نفس و سرفه گفت: یکی از موثرترین راه های تشخیص این ویروس سی تی اسکن قفسه سینه است. در ابتدای شیوع این بیماری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و انجمن رادیولوژی با تهیه فایل های آموزشی سعی در آشنا کردن همکاران با رفتارهای این ویروس داشت و البته انتشار این اطلاعات همچنان ادامه دارد.
متخصص رادیولوژی از اجرایی شدن دستورالعمل سی تی اسکن با دوز پایین و تاثیر و دقت آن خبر داد و افزود: این روش، روشی برای غربالگری و چکاپ نیست، بلکه فقط در مواقعی که علائم بالینی در فرد دیده شود و فرد مشکوک به ابتلا باشد، اقدام به انجام سی تی صورت می گیرد.
وی همچنین در خصوص گام های دیگر گروه رادیولوژی در راستای آموزش و محافظت بیشتر پرتونگارها، تکنسین ها و رزیدنت ها این رشته، ادامه داد: دستورالعمل های مرتبط با نحوه محافظت و استفاده از وسایل حفاظتی در بخش ها و نحوه تصویربرداری از بیماران مشکوک تهیه و به سراسر کشور ابلاغ شد که در حال اجراست.
حقیقت خواه ضمن تشکر از همکاران خود، همراهی آن ها در این مسیر را جانفشانی دانست و گفت: تصویربرداری از حجم بالای بیماران، انجام سونوگرافی در بالین بیماران بدحال و ارائه خدمت در مراکز خصوصی علی رغم کمبودها و محدودیت ها نشان از ایثارگری رادیولوژیست های کشور دارد.

در خانه بمانیم
دکتر گلناز ایزدی متخصص رادیولوژی و عضو هیئت علمی دانشگاه، با بیان فداکاری های همکاران بخش رادیولوژی، سونوگرافی و رادیوگرافی از همان ابتدای گسترش این بیماری،تصریح کرد: مردم با در خانه ماندن و رعایت نکات بهداشتی به ما کمک بسیاری می کنند. در این شرایط نیازمند همراهی همه هموطنان هستیم، چراکه جان بسیاری از مردم به ویژه زنان باردار، افراد مسن، افراد دارای نقص ایمنی و جانبازان شیمیایی، در گرو رعایت نکات لازم توسط همه مردم جامعه است.