حبیب الله بلور؛ بنیانگذار ورزش کشتی نوین ایران

حبیب الله بلور؛ بنیانگذار ورزش کشتی نوین ایران

حبیب الله بلور بیشتر به عنوان یک مربی سرشناس در تاریخ کشتی ایران ماندگار شد. بهترین نتیجه تاریخ کشتی ایران در المپیک (۱۹۵۶ ملبورن) و نخستین قهرمانی تیم ملی کشتی ایران در جهان (۱۹۶۱ یوکوهاما) با سرمربی‌گری وی به‌دست آمد.

حبیب الله بلور در ۱۲۹۲ خورشیدی در تهران به دنیا آمد. پدرش مرشد رحیم ناطقی‌ زاده در قهوه‌خانه زیر بازارچه قوام ‌الدوله تهران بود. پدر بزرگش میرزا حسین بلور تفرشی نام داشت که آب ‌انبار بلور و مقبره بلور و ... در تفرش به نامش معروف است. حبیب‌ الله بلور کشتی‌گیر، مربی کشتی، نویسنده، شاعر، مدیر ورزشی، رییس فدراسیون کشتی و بازیگر سینما بود اما بیشتر به عنوان بنیانگذار ورزش کشتی نوین ایران مشهور است.

او در ۱۳۰۸ خورشیدی که دانش‌آموز سال سوم دبیرستان بود غم از دست دادن پدر را چشید و به خاطر مخارج زندگی دست از تحصیل کشید. نزد پهلوان میرزا عباس شیشه ‌بر مشغول به کار شد و همزمان از وی فنون پهلوانی و رموز ورزش کشتی را فرا گرفت. در المپیک ۱۹۵۲ هلسینکی به عنوان دستیار صائیم اریکان سرمربی ترک تیم ملی در کادر فنی تیم قرار داشت که با ۲ مدال نقره و ۳ مدال برنز (نخستین مدال‌های کشتی ایران در المپیک) و مقام سومی تیمی ایران همراه شد.

حبیب الله بلور به عنوان مربی کشتی گیران بزرگی همچون غلامرضا تختی و محمد علی فردین بعد از دوره‌ای خانه نشینی و کناره گیری از کشتی و دست و پنجه نرم کردن با مشکلات مالی به پیشنهاد شاگردش محمدعلی فردین وارد عالم بازیگری شد. تیم ملی کشتی آزاد ایران برای نخستین  بار با سرمربی‌گری بلور در مسابقات جهانی یوکوهاما ۱۹۶۱ میلادی به عنوان قهرمانی رسید.

آنچه نام حبیب الله بلور را در تاریخ کشتی ایران ماندگار ساخت، پرورش شاگردان زیادی همچون حسین ملاقاسمی، مصطفی تاجیک، محمدعلی فردین، نبی سروری، غلامرضا تختی، جهان بخت توفیق، شعبان بابااولادی، محمد علی خجسته پور، محمد مهدی یعقوبی، امام علی حبیبی، محمدابراهیم سیف پور، عباس زندی، محمدعلی صنعتکاران، منصور مهدی زاده و دهها پهلوان نامدار دیگر بود.

 حبیب الله بلور در کنار ۲ تن از شاخص ترین شاگردانش تختی و فردین در سمت راست و چپ وی.

حبیب الله بلور به عنوان ورزشکار

حبیب الله بلور در نخستین دوره رقابت های قهرمانی کشور در نیمه دوم مهر ۱۳۱۸ خورشیدی در وزن سوم در هر ۲ رشته آزاد و فرنگی به مقام قهرمانی دست یافت و این قهرمانی ها بار دیگر در سال های ۱۳۱۹، ۱۳۲۲ و ۱۳۲۳ خورشیدی به وسیله این کشتی گیر قدرتمند تکرار شد.
بلور که به عنوان کشتی گیر نتوانست تجربه حضور در رقابت های معتبر بین المللی را بدست آورد با لباس مربیگری به مدت ۵ سال حضور در رقابت های متعدد بین المللی را تجربه کرد.
کار سرمربیگری حبیب الله بلور از رقابت های المپیک ۱۹۵۶ ملبورن آغاز شد که تیم ایران در این رقابت ها صاحب ۲ مدال طلای غلامرضا تختی و امامعلی حبیبی و ۲ مدال نقره محمدمهدی یعقوبی و محمدعلی خجسته پور شد و یکی از بهترین نتایج تاریخ تیم های کشتی ایران از نظر دریافت مدال در رقابت های المپیک بدست آمد.
کشتی گیران ایرانی در رقابت های جهانی ۱۹۵۷ استانبول، ۱۹۵۸ صوفیه و ۱۹۵۹ تهران با هدایت بلور به نبرد حریفان خارجی خود رفتند و بهترین مقام کسب شده در این سال ها سومی رقابت های جهانی ۱۹۵۷ استانبول بود.
در رقابت های المپیک ۱۹۶۰ رم تیم ایران با هدایت بلور پنجم شد اما نقطه درخشان این استاد بزرگ کشتی ایران و نقطه پایانی کار وی در لباس سرمربیگری رقابت های جهانی ۱۹۶۱ یوکوهاما بود که تیم ایران با ۵ مدال طلای محمدابراهیم سیف پور، محمدعلی صنعتکاران، امامعلی حبیبی، منصور مهدی زاده و غلامرضا تختی و مدال نقره سلطانی نژاد و مدال برنز حمید توکل با پشت سر گذاشتن شوروی و ترکیه نخستین قهرمانی در رقابت های بین المللی و یکی از ۲ قهرمانی تیم ایران در تاریخ کشتی در خارج از کشور رقم خورد.

بلور سپس در آستانه رقابت های جهانی ۱۹۶۲ تولیدو آمریکا که تیم ایران در این رقابت ها سوم شد، مدت کوتاهی رییس فدراسیون کشتی شد که این ریاست عمر زیادی نداشت.

 

 

حبیب الله بلور در جایگاه هنرمند

با وجود جای خالی درام های ورزشی در سینما، ورزشکاران زیادی از دنیای ورزش به سینما کوچ کرده و به طور نسبی پیروز بوده اند. در این میان ورزشکاران و به خصوص فوتبالیست ها و کشتی گیران پرشماری نیز بیشتر در نقش خودشان چندبار در سریال های تلویزیونی حضور می یافتند اما حبیب الله بلور از معدود ورزشکارانی بود که حضورش در سینما نزدیک یک دهه طول کشید و در بیش از ۲۰ فیلم سینمایی نقش آفرینی کرد.

بلور در سرمربیگری تیم ملی کشتی رکورددار بود. او در میانه دهه ۴۰ خورشیدی با حمایت محمد علی فردین وارد سینما شد. در آن موقع بلور وضعیت اقتصادی خوبی نداشت و یکی از بازیگران نقش پدر در سینمای ایران شد. بسیاری از کشتی گیران قهرمان زیرنظر او تربیت شدند و به تیم ملی رسیدند. نخستین فیلم او اثری به نام مردی از اصفهان بود.

حضور او در سینما تا ۱۳۵۲ خورشیدی ادامه داشت و در این مدت در ۲۲ فیلم سینمایی بازی کرد. آخرین حضور بلور بر پرده سینما در فیلم جنگجویان کوچولو بود. فیلم های بلور به ترتیب زمان ساخت و کارگردان اثر عبارتند از: مردی از اصفهان (امیر شروان- ۱۳۴۶)؛ زنی به نام شراب (امیر شروان- ۱۳۴۶)؛ سلطان قلب‌ها (محمدعلی فردین- ۱۳۴۷)؛ خشم کولی (اسماعیل ریاحی- ۱۳۴۷)؛ ببر مازندران (ساموئل خاچیکیان- ۱۳۴۷)؛ آواره‌های تهران (عزیزالله بهادری- ۱۳۴۷)؛ مالک دوزخ (امیر شروان- ۱۳۴۸)؛ قصر زرین (محمدعلی فردین- ۱۳۴۸)؛ لیلی و مجنون (سیامک یاسمی- ۱۳۴۹)؛ عروس بیانکا (شاپور قریب- ۱۳۴۹)؛ رام کردن مرد وحشی (کمال دانش- ۱۳۴۹)؛ دزد و پاسبان (محمود کوشان- ۱۳۴۹)؛ آدم و حوا (امیر شروان- ۱۳۴۹)؛ مردان سحر (اسماعیل نوری‌علاء- ۱۳۵۰)؛ ماه‌پیشونی (اسماعیل کوشان- ۱۳۵۰)؛ درختان ایستاده می‌میرند (امیر شروان- ۱۳۵۰)؛ پهلوان در قرن اتم (مهدی میرصمدزاده- ۱۳۵۰)؛ عباسه و جعفر برمکی (امیر شروان- ۱۳۵۱)؛ ظفر (صابر رهبر- ۱۳۵۱)؛ خردجال (کمال دانش- ۱۳۵۱)؛ دو کبوتر (ایرج فاطمی- ۱۳۵۲)؛ جنگجویان کوچولو (اسماعیل کوشان- ۱۳۵۲).

حبیب‌الله بلور کشتی‌گیر، مربی کشتی، مدیر ورزشی و بازیگر سینما در ۱۳۶۱ خورشیدی در تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت‌زهرا (س) به خاک سپرده شد.

مطالب مرتبط

تگ‌ها

مطالب پربیننده

پربیننده
آخرین مطالب

عضویت در خبرنامه