اندیشهورزی و ضرورت طرح فضیلتهای مدرن
فضیلت«virtue» یعنی برتری و رجحان مبتنی بر تلاش و تفکر. مانند، فضیلت دانش و مهارت واقعی. ریشه فضیلت در قابلیتهای درونی و تلاشهای مستمر بیرونی است. از این حیث، فضیلت یک خصلت و صفت و کیفیت مؤثر و مفید است.
محمدعلی نویدی استاد دانشگاه در یادداشتی در روزنامه همدلی، نوشته است: آنچه اندیشیدن و کوشیدن در باب ماهیت و ذات فضیلتهای قدیم و مدرن را ضروری مینماید، فهم ارتباط و نسبت آنها با اندیشهورزی است. به عبارت دیگر، لازم عقلی و علمی است تا فضیلتها از مرتبه عرف و اخلاق و عادت صرف، به مرتبه عقل و اندیشه و خرد و علم برکشیده شوند. یعنی، ضرورت دارد، فضایل ریشه و بنیان در استدلال و برهان بدوانند تا ماندگاری و بالندگی واثربخشی افزونتر ایفا کنند، زیرا، رکن و ستون پایدار امور و مزیتهای بشری، عقل اوست. مزیت عقل و عقلورزی، بنیان تمام، مزیتها و فضیلتهاست. برکشیدن و بالا بردن ساحت فضیلتها، به معنی تقلیل و تحویل آنها به امر فروتر و پایینتر نیست، بلکه، ارتقای جایگاه و نقش و اثر آنهاست. ساحت استدلال و عقلانیت با ساحت خوب و بد و اخلاق و عرف یکسان نیست، شاید، مکمل هم باشند.
فضیلتهای اصلی قدیم: عفت و شجاعت و عدالت و حکمت بوده است. از زمان افلاطون بزرگ و ارسطوی دانا و تا حکمای اسلامی و ایرانی مثل، فارابی، ابن سینا، ابن مسکویه، خواجه نصیرالدین، و متأخرین، مثل، نراقیها و علامه طباطبایی و غیره، این فضیلتها اساسی، مورد توجه و تفطن بوده اند. این فضیلتها، در زندگی آدمی، همیشه فضیلتاند. چون با انسانیت انسان، نسبت دارند. انسان ظالم، انسان با فضیلت نخواهد بود، انسان جاهل نیز چنین است. اما، پرسش این است که آیا هیچ فضیلت بنیادین دیگری در تطاول و تحول روزگار و دگرگونی زندگی آدمیان، پیدا نشده و ضرورت نداشته است؟ آیا انسان در زمینه فضیلتپژوهی، هیچ نوآوری و خلاقیت نداشته است؟
از منظر تفکراثربخش، این فضیلتهای قدیمی و بنیادی، نیاز به بازاندیشی و بازسازی دارند، زیرا، عملا و اثرا، خاصیت این فضیلتها در زندگی فردی و اجتماعی آدمیان، تبلور و تجلی پیدا نکرده است.
حاکمان عادل بیشتر نشدهاند، مردمان منصف افزون نشدهاند. گویی، قوه غضب بر جهان و امور حاکم است. فضیلت با حکمت«wisdom» ارتباط وثیق پیدا نکرده است. عقل شناسا و مهارگر از وظایف خود عقبنشینی کرده و سطحی اندیشی و ابزارمداری، روز به روز حاکم شده است. جمود و جهالت و دگماتیسم و استبداد چهره خشن خود را عریانتر در جهان نشان داده است.
به جای توجه به اثرها و شدنها، به بودنها و ماندنها، التفات شده است.
گویی، بشر سیال و سیردوست، به ملال و ستوه آمده است و دیگر از میراث معرفتی و مدیریتی خود پرسش نمیکند!
مثلا، پرسش نمیکند که این فضایل قدیم، چه اثری داشتهاند و دارند و خواهند داشت؟ چرا عقیم و نازا شدهاند؟ شاید، از ابهت و عظمت فلاسفه و حکمای باستان، لکنت زبان گرفته است؟ و شاید، فراموش کرده است، که نیندیشیدن و نپرسیدن و کنشگر نبودن، موجب استبداد معرفتی و دانشی و مدیریتی میشود.
مطالب مرتبط
تگها
مطالب پربیننده
- رابطه زناشویی برنده و بازنده ندارد
- درباره دوران بحرانی نوجوانی
- بازار کرمان با قدمت ۶۰۰ سال
- معرفی موزه هنرهای معاصر تهران؛ بازتابی از هنر ایران و جهان
- مصرفگرایی و ویرانی زندگی
- پاسخ به سوالات رایج درباره مصرف شیر
- معرفی جنگل فندقلو؛ بهشتی مینیاتوری در اردبیل
- درباره سن پیری بیشتر بدانیم
- اهمیت خواب را جدی بگیرید
- معرفی مسجد شیخ لطف الله، اثری شگفت انگیز از دوران صفویه
- پناهگاه سکوت
- نحوه خوابیدن به خواستههای درونی
- مضرات سیگار از آسیبهای پوستی تا تهدید سلامتی
- در مورد کف پای صاف و باورهای قدیمی
- چگونه با کودکان چاق تعامل داشته باشیم
- چگونه خشم بهاری را کنترل کنیم
- چگونه تشخیص دهیم یک تصویر با هوش مصنوعی ساخته شده؟
- آموزش کامل تهیه سبزه عید با تخم شربتی
- کاهش وزن علمی و بدون برگشت
- چگونه میتوان از اینستاگرام، تیکتاک و گوشیهای همراه فاصله گرفت؟
- کمبود چه مواد غذایی باعث افزایش ابتلا به افسردگی میشود؟
- چطور مامان بابای خودمان باشیم؟
- مادران تلفنهمراه خود را به کودکشان بدهند یا خیر؟
- چرا مردان در بیان احساسات خود موفق نیستند؟
- آیا در برزخ، شفاعت وجود دارد؟
- "همای سعادت" اسطوره یا واقعیت؟!
- گیاهانی که استرس خانه و محل کار را کاهش میدهند
- سیگارهای الکترونیک یک جایگزین توهم زا
- سونامی سالمندی، بحران پیش روی کشور
- درباره خانه عباسیان، شاهکار معماری ایران در کاشان
- قوانین کلاس و مدرسه
- قالب آماده و زیبای پاورپوینت(15)
- ۵ فیلم که همه زنان ایرانی باید تماشا کنند
- شعار سال ۱۴۰۱ «سال تولید، دانشبنیان و اشتغالآفرین»
- قالب زیبای پاورپوینت برای ارائه پروپوزال و دفاع رساله دکترا
- قالب پاورپوینت کادر دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی و طرح دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی زیبا
- پورنوگرافی چیست و چه اثری بر مغز و رابطه جنسی دارد؟
- رنگ چشم هایتان درباره شما و اجدادتان چه می گوید؟
- قالب پاورپوینت گرافیکی جالب
- نمونه تدریس درس اول هدیه آسمان پنجم
- اندکی درباره درسپژوهی
- کتاب پسری که جادویی شد
- همه زائران سلطان
- قالب پاورپوینت
- معرفی کتاب
- دوستی با کتاب
- قالب پاورپوینت گرافیکی
- درباره محسن رضایی
- معرفی کتاب
- کتاب راهنمای کامل Interaction access
- درباره امیر کبیر
- کتاب پیوند زخم خورده
- کتاب آموزش علیه آموزش
- درباره فخرالدین عراقی
- خلاصه کتاب سواد بصری
- درباره محسن مهر علیزاده
- تورم به کدام سو میرود؟
- طغیان سرخک