دوران کودکی یکی از دوران مهم رشد و تحول انسان است که نقش سازنده‌ای در زندگی هر فرد دارد. توجه به نیازهای اساسی کودکان در این سالها و پاسخگویی درست و به موقع به آنها، زمینه‌ساز رشد و سلامت آنان و به تبع آن پیشرفت و توسعه جامعه می‌شود.

به گزارش ایرنا، کودکان اصلی‌ترین سرمایه‌های انسانی هر جامعه‌اند و به همین علت روز ملی کودک، فرصت مناسبی برای پرداختن به دوران کودکی، مشکلات و مسایل آن و ارائه راهکارهای مناسب برای کاهش مشکلات و ایجاد زندگی بهتر برای کودکان در سطح جهان است. مروری کوتاه بر شکل گیری روزهای جهانی و ملی برای کودکان نشان می‌دهد که بیشتر آن‌ها به دلیل ضرورت پاسخگویی به مشکلات کودکان شکل گرفته است و در واقع نوعی همبستگی عمومی برای توجه به مفهوم کودکی و کاهش مشکلات و ایجاد زندگی بهتر برای کودکان است. برای کاهش مشکلات کودکان توجه به مفهوم کودکی ضروری است که خود نیاز به بحث جداگانه‌ای دارد. کودک برخلاف تصور بسیاری از افراد که متاسفانه هم بسیار رواج دارد، «مینیاتور انسان بزرگسال» نیست. موجود مستقلی است که ویژگی‌ها و نیازهای خاص خود را دارد. توجه به مفهوم کودکی یکی از موضوعاتی است که در شکل گیری روزهای جهانی و ملی نقش اساسی داشته و دارد و جا دارد که در این روزها به آن پرداخته شود.در ادامه، یادداشت "فاطمه قاسم زاده"، روانشناس که به این روز مهم پرداخته است را مشاهده می کنید.

مهمترین روزهای جهانی و ملی کودک

مروری کوتاه بر مهمترین روزهای جهانی کودک نشان دهنده اهمیت کودکان و ضرورت پرداختن به مشکلات اساسی آنان است. به عنوان نمونه به چند روز جهانی کودک اشاره می‌شود: "تدوین اولین اعلامیه حقوق کودک در ژنو بعد از جنگ جهانی اول در سال ۱۹۲۴"، "شکل‌گیری صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) در سال ۱۹۴۶"، "تصویب اولین اعلامیه حقوق کودک در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۵۹" و "تصویب پیمان نامه حقوق کودک در ۲۰ نوامبر ۱۹۸۹ برابر با ۲۹ آبان ۱۳۶۸". علاوه بر روزهای جهانی روزهای ملی نیز در ارتباط با کودکان وجود دارد که در کشورهای مختلف به بزرگداشت آن‌ها می‌پردازند. روز جهانی کودک روزی برای اندیشیدن به همه کودکان جهان و سرونوشت ناخوش آینده‌ای است که برای آنان در حال حاضر رقم زده‌ایم. روزی برای تلاش گسترده و پیگیر برای بازگرداندن کودکی سرشار از شادی و امید به همه کودکانی است که در کشاکش دنیای پر رنجی که برایشان ساخته‌ایم، آن را گم کرده‌ند. روزی برای بیداری کودک درون ما که در سکوت و بی توجهی به مسایل کودکان و دوری از دنیای پر راز و رمز کودکی به خواب رفته است. خوابی که پیوند ما را با رویاها و آرزوهای کودکان و تلاش برای تحقق آنها گسسته است.

هدف از نامگذاری روزهایی برای کودکان چیست؟

هدف واقعی از اختصاص روزهایی به نام کودکان، فرصتی است برای اینکه آنان را بهتر بشناسیم و به نیازها و حقوق آنها بیشتر بیندیشیم. تعهدات خود را در مورد آنان به درستی انجام دهیم و برای ایجاد دنیایی شایسته برای آنان تلاش کنیم. زیرا آنچه حق کودکان است، وظیقه بزرگسالان است و در مورد کودکان حق دادنی است و نه گرفتنی. مروری کوتاه بر آنچه در کشورها و سراسر بر کودکان می‌گذارد، نشان می‌دهد که در انجام وظایف و مسئولیت‌های خود چندان موفق نبوده‌ایم. هنوز کودکان بسیاری به ای رفتن به مدرسه به سر کار می‌روند. کارهایی که با وجود ممنوعیت کار دشوار برای کودکان و پذیرفتن آن توسط دولت‌ها، سلامت کودکان را از بین برده است. نمونه بارز این کار دشوار، زباله گردی است که کودکان بسیاری در کشورها به آن می‌پردازند و سلامت جسمی و روانی خود را به مخاطره می‌اندازند.

هنوز کودکان بسیاری از دسترسی به خدمات بهداشتی، درمانی، بیمه تامین اجتماعی که از حقوق اساسی آنان است، محرومند. بیماری، سوء تغذیه، هوای آلوده، آب غیر بهداشتی، سرپناه نامناسب و... هر سال میلیون‌ها کودک را در جهان به کام مرگ می‌کشاند.

خشونت با کودکان، آزار و سوء استفاده از آنان به استناد داده‌های سازمان‌های بین‌المللی رو به افزایش است. در کشور ما نیز بر اساس بررسی‌های انجام شده توسط سازمان‌های مختلف از جمله اورژانس اجتماعی، بیشترین آزار و خشونت در خانواده صورت می‌گیرد. مکانی که باید کانون آرامش، محبت و امنیت برای کودکان باشد. در سطح بین‌المللی، جنگ‌هاو پیامدهای ناشی از آن، آوارگی و بی‌خانمانی، پناهندگی و... بیشتر از همه کودکان را در معرض خطر مرگ قرار داده است.

در حال حاضر علاوه بر این مشکلات، با بحران بزرگ همه گیری کرونا در سطح ملی و جهانی رو به رو هستیم که زندگی،‌آرامش و سلامت همه انسان‌ها از کودک و بزرگسال، جوان و سالمند و... را هدف قرار داده است.

در حوزه اقتصادی، افزایش فقر و ناتوانی گروه‌های بسیاری از مردم، دسترسی به زندگی شایسته را برای کودکان و بزرگسالان دشوار ساخته است. در زمینه اجتماعی –روانی تعطیلی مدارس و مراکز مختلف، در خانه ماندن و محرومیت از روابط اجتماعی، مشکلات بسیاری برای خانواده‌ها، والدین و کودکان ایجاد کرده است که برخی از آنها اجتناب ناپذیر است و بعضی نیز ناشی از مدیریت ضعیف مهار کرونا، بی اعتمادی مردم به حاکمیت، وضعیت اقتصادی نامناسب و... می‌باشد. حاصل این شرایط دشوار برای مردم افزایش خشونت در جامعه و به ویژه در خانواده به طور عام و برای کودکان به صورت خاص می‌باشد که مسلما تاثیرات ناگواری برای کودکان دارد.

نقش دولت ها در برابر کودکان

در روز ملی کودک شاید بتوانیم با اجرای برنامه‌های مناسب برای کودکان ، لحظاتی کوتاه، شادی و آرامشی را برای آنان به ارمغان آوریم. همچنین روز ملی کودک برای دولت‌ها می‌تواند هشداری باشد که با توجه به مسئولیت‌پذیری خود حداقل در ارتباط با کودکان به وظایف خود عمل کنند. بر اساس پیمان نامه حقوق کودک که جمهوری اسلامی ایران نیز آن را پذیرفته است، دولت‌ها موظف اند که زندگی شایسته‌ای را برای کودکان فراهم آورند. طبیعتا مشارکت بخش‌های دیگر جامعه از جمله سازمان‌های غیر دولتی و بخش خصوصی نیز ضروری است اما این مشارکت بدون مسوولیت پذیری دولت‌ها امکان‌پذیر نیست و نافی وظایف آنان نمی‌باشد.

بنابراین روز ملی کودک برای دولت‌ها نیز فرصتی برای اندیشیدن و عمل کردن به تعهدات خود برای همگان و به ویژه کودکان است. بخصوص در دورانی که بحران کرونا همواره با مشکلات اقتصادی، اجتماعی، سلامت جامعه و افراد آن از جمله کودکان را به مخاطره انداخته است.