بهمن فُرسی نمایشنامه‌نویس، داستان‌نویس، شاعر و بازیگر ایرانی است که نگاه نواندیش و ساختارشکن او تاثیرات شگرفی بر ادبیات داستانی و نمایشی داشته است؛ نگاهی که او را به چهره‌ای صاحب سبک در ادبیات معاصر ایران تبدیل کرده است.

امروز ۱۲ بهمن سالروز تولد بهمن فُرسی نویسنده، بازیگر، نمایش‌نامه‌نویس، ترانه سرا و شاعر ایرانی است. او که با وجود تاثیرات شگرفش بر تئاتر و نمایشنامه‌نویسی کمتر شناخته شده است، وی از جمله نویسندگان ساختارشکن و صاحب اندیشه در دوران آغازین کار خود به حساب می‌آید.
فرسی در ۱۳۱۲ خورشیدی در تبریز دیده به جهان گشود. او در ۱۴ سالگی تحصیل را رها کرد و مشغول به کار شد. نخستین گام‌های او در مسیر نویسندگی، نوشتن داستان کوتاه و شعر بود و پس از آن به نوشتن نمایش‌نامه و رمان روی آورد.
فرسی از نوجوانی با نشریات و روزنامه‌های مختلف همکاری می‌کرد. او با نشریاتی چون ایران آباد، نگین، آشنا، چلنگر، اندیشه و هنر همکاری داشت و داستان‌هایش در روزنامه‌های آژنگ و کیهان منتشر می‌شد.

فرسی؛ نویسنده‌ای نوگرا
فرسی از نویسندگان ساختارشکن، نوگرا و صاحب اندیشه در دوره نخستین کار خود به شمار می‌آمد. نخستین داستان وی که با عنوان نبیره‌ بابا آدم در ۱۳۳۲ خورشیدی منتشر شد، نگرشی نوین در فضای هنری آن دوران محسوب می‌شد. در دهه‌ ۲۰ فضای ادبی و هنری ایران مانند فضای سیاسی و اجتماعی آن شکلی دگرگون و نوین را تجربه می‌کرد؛ تغییری که همچنان در دهه‌های سی و چهل نیز ادامه داشت و حاصل دگراندیشی‌ها و تغییرات ساختاری ناشی از بازگشت تحصیل‌کرده‌ها و قدرت‌یابی احزاب بود. در این میان جامعه‌ سنتی که در مواجهه با سیلی از فرهنگ، ادبیات و هنر غربی قرار داشت تا حدی پذیرای نوگرایی، ایده‌های جدید و رویکردهای روشنفکرانه در فرهنگ و هنر شد. بهمن فرسی جزو نسلی از همین هنرمندان روشنفکر و نوین‌پرداز به شمار می رود که زبان نوشته‌های او متفاوت از دیگران بود تا جایی که بسیاری، ادبیات فرسی را ادبیات پوچی دانسته و او را نخستین هنرمند ابزورد (هیچ‌انگار یا پوچ گرایی) در حوزه تئاتر و نمایشنامه‌نویسی می‌نامند. سبک هنری فرسی به موجب نگاه نو و ساختارشکن آن همواره منتقدانی نیز داشت. فرسی اما همیشه از اندیشه، سبک و باورهای خود در آثارش در برابر انتقادها و تفسیرها دفاع می‌کرد.
با وجود سوگیری‌های متفاوت نسبت به آثار فرسی، بسیاری او را یکی از اثرگذارترین افراد بر سبک نوشتاری ادبیات معاصر و از پیشگامان و نواندیشان ادبیات نوین در ایران‌ می‌دانند. او با نگاهی نو، تصویری از تهران در حال توسعه را در آثارش به نمایش می‌گذارد و زبان انتقادی خود را در لوایی از استعاره و کنایه می‌پیچد و به جامعه عرضه می‌کند. در بسیاری از نوشته‌های او عوارض زندگی شهری و مردمی سردرگم میان سنت و فرهنگ تازه وارد غربی به تصویر کشیده شده‌اند.

فرسی و تئاتر
بهمن فرسی در دبیرستان با جمشید لایق که از هنرمندان تئاتر، تلویزیون و سینما بود، آشنا شد و پیشنهاد تشکیل یک گروه تئاتری با علی نصیریان، فریدون فرخ‌زاد، مهدی فتحی و چند تن دیگر را داد که خود فرسی مسوول انجمن هنری و این گروه کوچک تا پایان دوره دبیرستان بود.
بزرگانی چون شاهین سرکیسیان، خجسته‌کیا، اسماعیل شنگله، عباس جوانمرد، احمدرضا احمدی، عزت‌الله انتظامی و داریوش مهرجویی از جمله دیگر افرادی بودند که فرسی در زمینه تئاتر با آنان همکاری داشت.
نمایشنامه گلدان نخستین نمایش‌نامه‌ او محسوب می شد که در ۱۳۴۰ به چاپ ‌رسید که نخستین اثر ابزورد فرسی به شمار می‌آمد. این نمایشنامه با همکاری گروه تئاتر مروارید و با کارگردانی خود او به روی صحنه رفت و آن زمان بازخوردهای متفاوتی را از طرف جامعه‌ هنری، منتقدان و اهالی تئاتر به همراه داشت. فرسی همانگونه که در ادبیات نوگرا و صاحب سبک بود در تئاتر دهه‌های ۴۰ و ۵۰ نیز بسیار اثرگذار بود.
فرسی خود درباره نگاهش به تئاتر در جایی گفته است: «تئاتر اساسا میدان برخورد باورها، احساس‌ها و اندیشه‌هاست. ماحصل سؤال با قدری اعوجاج که دارد، می‌تواند این باشد که در تئاتر سهم داستان و فکر چگونه است. اولا معرکه این‌گونه سهم‌بندی دیری‌ست که منسوخ است. این موجود با نگاهی به بازار و خواسته خلایق کفه داستان را سنگین می‌کند. آن موجود هم‌ بار و عیار جدل‌ها و برخورد افکار و عواطف را پایۀ کار قرار می‌دهد. به گمان من تئاتر، یک جنگ تن به تن است، میان صحنه با خودش و از طرف دیگر صحنه با تماشاچی و در قدم بعدی با دنیای بیرون. پا که از سالن بازی بیرون گذاشتی، داستان همگامی کوتاهی با تو دارد، فکر اما بری از ظرف زمان با تو همراه است. در بیداری و خواب و رؤیا و تداعی.»

فرسی که تمثیل در اغلب نمایش‌نامه‌هایش نقش پررنگی دارد، درباره این موضوع می‌گوید: «به عنوان یک مردم ما پیشینۀ فرهنگی پهناوری داریم. نگاه کن به طومار حماسه، به اساطیر، به مقامه‌ها و نگاه کن به افسانه‌های عوام، سلسله‌ای که اوج می‌گیرد با سمک‌عیار و پایان می‌پذیرد با امیر ارسلان و ... چگونه می‌توان از میدان جاذبه این همه به دور ماند؟ در کار من تمثیل و واقعیت طبق یک قانون اُسموزی خودکار عمل می‌کنند. پیوستنِ مدام و گسستن مدام.»
مهاجرت و ادامه فعالیت هنری
فرسی در سال ۱۳۵۶خورشیدی به همراه خانواده خود از تهران به لندن مهاجرت کرد و در آن‌جا نیز با تاسیس نشر خاک، مسیر نوشتن و هنر را ادامه داد. او آثار خود را از همین انتشارات به چاپ ‌رساند و در لندن علاوه بر داستان‌نویسی به بازیگری، نمایشنامه‌نویسی، فیلم‌سازی، شعر و نقاشی نیز پرداخت. در همین حال شماری از کارهای قدیمی فرسی هنوز در ایران تجدید چاپ می‌شوند و گذر سال‌ها چیزی از ارزش‌های روشنفکرانه و نواندیشانه آنها کم نکرده است.

آثار
آثار نوشتاری فرسی به چهار دسته داستان کوتاه، داستان بلند، نمایشنامه و شعر قابل تقسیم است.

مجموعه‌ داستان‌های کوتاه او عبارتند از: زیر دندان سگ، هفاایستوس، دوازدهمی، نبات سیاه و غوررآپ غوررآپ.
نمایشنامه‌های او نیز شامل: گلدان، چوب زیر بغل، پله‌های یک نردبان، صدای شکستن، بهار و عروسک، دو ضرب در دو مساوی بی‌نهایت، سبز در سبز، موش، آرامسایشگاه، سقوط آزاد، هشت به علاوه یک، هویت: مستعار، خرده نسیان و مجموعه شاهنامه فردوسی هستند که دربرگیرنده نقالی-نقش گویی وبرخوانی است و او در این اثر داستان رستم و سهراب، داستان سیاوش، داستان کیخسرو، داستان فرود و داستان شغاد را نقالی و نقش‌گویی کرده است.
اشعار فرسی نیز با عناوین خودرنگ، آوا در کاواک، یک پوست یک استخوان، به تاریخ یک یک یک و سلام حیدربابا به چاپ رسیده‌اند.
او همچنین یک رمان با عنوان شب یک، شب دو هم دارد.
فرسی که در زمینه اجرای تئاتر و بازیگری نیز فعال بود. در فیلم‌های دایره مینا، پستچی، رومئو و ژانت و دو ضرب‌در دو مساوی بی‌نهایت ایفای نقش کرده است.

کوتاه سخن آنکه بهمن فرسی هنرمندی پیشگام و نوگرا از دهه‌های پیش از انقلاب تاکنون است که نگاه ویژه و نوآورانه او در آثارش، او را به نویسنده‌ای صاحب‌سبک در ادبیات داستانی و نمایشی تبدیل کرده است. فرسی نویسنده‌ای اثرگذار به شمار می رود که در آثارش همواره حرفی برای گفتن و راهی برای اندیشیدن داشته است‌. او بی‌شک از جمله نویسندگان راهگشا برای نسلی از نویسندگان روشنفکر و نوگرا به شمار می‌رود؛ نویسندگانی با روحیه عصیانگر که می‌خواهند راهشان را از ادبیات عامه جدا کنند و نقد و تفکر را آمیخته با آثارشان سازند.