1ـ انقلاب اسلامی ایران، با ویژگیهای ممتازی که خاص اوست، از حوادث استثنایی تاریخ شمرده می شود؛ حرکتی که بر اندام پوشالی قدرتهای استکباری لرزه انداخته و امنیت را از کاخ نشینان سلب کرده، گسترش امواج این توفان در گروی آن است که ابعاد گوناگون نهضت و صحنه های سرنوشت ساز آن بخوبی و به دور از تحریف، ثبت و در اختیار دیگر نسلها قرار گیرد. سؤالاتی نظیر: قیام از کجا آغاز گشت؟ چه قشرهایی در آن نقش داشتند؟ انگیزه های آن چه بود؟ چه هدفهایی را تعقیب می کرد؟ و ...

سؤالات مهمی است که آگاهی از آن، بخصوص برای نسلهایی که خود، شاهد حوادث آن دوران نبوده اند، ضروری است، بویژه اگر بخواهیم انقلاب اسلامی ایران را به عنوان یک «تجربه موفق» و «الگوی ممتاز» در اداره زندگی برای دیگر جوامع بشری معرفی نماییم، چاره ای جز «ثبت و تحلیل» تاریخ نهضت نیست. و آن گاه که از تلاش قلمهای جاهل یا مغرض در این باره آگاه شویم و تحریف حقایق را به صورت جدی لمس نماییم، این ضرورت، «فوریت» خود را نشان می دهد.

2ـ متفکران بزرگی که در پدید آمدن نهضت، نقش داشته و دیگر حرکتهای اجتماعی، سیاسی در جهان نیز آگاه بوده اند، چنین اعتقاد داشته اند که:

«انقلاب اسلامی ایران ویژگیهایی دارد که در مجموع خود، آن را در میان همه انقلابات جهان، بی نظیر و بی رقیب ساخته است. یکی از آن ویژگیها ذی سهم بودن بانوان است. به نظر می رسد، این چنین نقش تاریخی برای زن، در جهان بی سابقه است.»(1)

این قضاوت و گواهی استاد شهید مطهری است که در مقاله ای تحت عنوان «نقش بانوان، در تاریخ معاصر ایران» آورده اند، که متأسفانه، این مقاله با شهادت ایشان ناتمام مانده است. همچنین استاد شهید در جای دیگر این نقش و تأثیر مهم را چنین تحلیل نموده اند:

«اگر زنان در این انقلاب، شرکت نمی کردند، این انقلاب به ثمر نمی رسید، چون زنان نه فقط شرکت متقیمشان مؤثر بود، شرکت غیر مستقیمشان یعنی تأثیری که روی شوهران، فرزندان، پدران، برادرانشان داشتند از تأثیر مستقیم خودشان کمتر نبود، و این خود یک مسأله فوق العاده ای است.»(2)

مرد الهام گیر از زن است و اگر در یک ریان اجتماعی، زنها هماهنگی نداشته باشند، از تأثیر مرد هم فوق العاده می کاهند و برعکس، اگر زنها نقش موافق و احساسات موافق داشته باشند، نیروی مردها را هم چند برابر می کنند، یعنی نه تنها ترمزی برای مردها نمی شوند، نیروی محرکی هم برای مردها به شمار می روند، و این مطلب در این نهضت فوق العاده مشهود بود.

البته، این علاوه بر نقش مستقیم فوق العاده و خارق العاده ای است که خانمها در این قضایا داشتند و آن شرکتشان در تظاهرات و راهپیماییها. آن هم با حفظ معیارهای اسلامی و با شعارهای اسلامی، و از اینها بالاتر جلوی گلوله رفتن است. و روز هفده شهریور شاهدی گویا بر این امر است.

3ـ نگاهی گذرا به کتابهایی که در سالهای اخیر پیرامون تاریخ نهضت اسلامی ایران نگاشته شده است، نشان می دهد، که نقش چشمگیر زنان، بخوبی مورد توجه قرار نگرفته، و مجاهدات بانوان، آن گونه که باید ثبت نگردیده است.

در تألیفات تاریخ معاصر، این نقش، کم رنگ نشان داده شده و یا اساسا اثری از آن دیده نمی شود. تعجب آور و مایه تأسف است که چگونه این حضور و جهاد تحسین برانگیز در اولین دهه های پیروزی انقلاب، در برخی از آثار به فراموشی سپرده می شود. چگونه است که در شرح وصیت نامه حضرت امام قدس سره هیچ مطلبی در این باره دیده نمی شود و آن بخشی از متن وصیت نامه که به بازگو کردن تأثیر و نقش زنان اختصاص دارد، اساسا نادیده گرفته می شود؟ و چرا در لابه لای 600 صفحه نگارش پیرامون «انقلاب اسلامی و ریشه های آن» حتی یک صفحه در این موضوع به چشم نمی خورد؟

ثبت وقایع انقلاب و ترسیم صحنه های فداکاری و ایثار زنان و مردان قهرمان، رسالت سنگینی است بر دوش نویسندگان متعهد، و ادای دینی است در برابر حماسه آفرینان این حماسه جاوید. و اگر امروز بدین مهم نپردازیم، فردا دیر خواهد بود.

بازگو کردن گذشته افتخارآفرین بانوان و حضور فعال آنها این اثرات مثبت را به دنبال خواهد داشت:

ـ سپاس و قدرشناسی از آنان

ـ زنده نگاه داشتن روحیه انقلابی در نیمی از پیکره اجتماع

ـ آموزش بیداری اسلامی به زنانی که اینک به جامعه قدم می گذارند

ـ انتقال یک تجربه پیروز به دیگر زنان سراسر جهان

ـ بی اثر نمودن تبلیغات سوء بیگانگان پیرامون نقش زن در نظام اسلامی و ...

از این رو، سزاوار است که این امر، به صورت جدی مورد اهتمام قرار گیرد.

4ـ در زمینه تحلی نقش زن در تایخ معاصر، عناوین و سرفصلهای فراوانی وجود دارد، که اینک ما در صدد برشمردن آنها نیستیم، ولی ذکر اینک نکته بجاست، که رهبر فقید انقلاب اسلامی در بیانات خویش، ابعاد گوناگون این تأثیر را بارها و بارها مورد تأکید قرار داده اند.

تحقیق و تفحص در هر یک از این عناوین، نگارش مستقلی می طلبد، و ما در اینجا تنها به برخی از آن موارد اشاره می کنیم، بدان امید که در فرصت دیگری با تفصیل بیشتر بدین مهم پرداخته شود:

1ـ فعالیتهای سیاسی برای سرنگونی رژیم
«جلسات سیاسی که زنان در شهرهای مختلف ایران بر پا می کنند، کم نیست. آنان نقش بسیار ارزنده ای را در مبارزات ما ایفا کرده اند ... در چه تاریخی، این چنین زنانی را سراغ دارید و در چه کشوری؟»

20/8/57

2ـ استقامت در زندانهای طاغوت
«زندانهای شاه از زنان شیردل و شجاع مملو است»

20/8/7

3ـ حضور و مقاومت در برابر دژخیمان پهلوی
«امروز، زنهای شیردل، طفل خود را در آغوش کشیده و به میدان مسلسل و تانک دژخیمان رژیم می روند.»

20/7/57

4ـ استقبال از شهادت
«زنان همدوش مردان به پا خاستند و آزادی و استقلال خود را تقاضا کردند و شاه را محکوم نمودند و در جمعه سیاه، آنچه مشهور است ششصد نفر از زنان آزاده ما به دست عمال شاه کشته شدند.»

23/6/57

5ـ نهضت، مدیون زنان
«ما نهضت خودمان را مدیون زنها می دانیم؛ مردها به تبع زنها در خیابانها می ریختند؛ زنها مردان را تشویق می کردند؛ خودشان در صفهای جلو بودند. زن، یک همچو موجودی است که می تواند یک قدرت لایزال، یک قدرت شیطانی را بشکند.»

29/2/57

6ـ عامل مقاومت مردان در برار رژیم طاغوت
«نقش شما در این نهضت از مردها بیشتر بوده، چون وقتی که شما به خیابانها ریختید و در مقابل تانکها و توپها تظاهر کردید، مردها قدرتشان چند برابر شد.»

9/7/57

7ـ رهبران نهضت
«نام بزرگ بانوان ایران، ثبت شد. نام بزرگ بانوان قم، ثبت شد ... شما رهبر نهضت هستید، بانوان، رهبر هستند، و ما دنباله آنها هستیم. من شما را به رهبری قبول دارم و خدمتگزار شما هستم.

8/2/58

8ـ فعالیت در جهادسازندگی
«پس از پیروزی انقلاب در امر پاکسازی و جهادسازندگی، نقش بزرگی را ایفا کردید. و موجب دلگرمی برادران رنجدیده کشاورز خود شدید.»

9ـ فداکاری در جنگ تحمیلی
«مقاومت و فداکاری این زنان بزرگ، در جنگ تحمیلی آن چنان اعجاب آمیز است که قلم و بیان از ذکر آن عاجز، بلکه شرمسار است.»

28/1/61

10ـ ایثار برای محرومین
«زنهای اطراف شهر قم، زنهای جنوب تهران و زنهای جنوب همه شهرستانها ... اینها طلاهای خود که ذخیره پنجاه سال، بیست سال، سی سالشان بود امدند برای مستمندان دادند.»