مهدی احمدی

«سید عبدالعظیم امیرشاه‌ کرمی» عضو هیات علمی‌ دانشگاه امیر کبیر و متخصص ژئوتکنیک، سازه و هیدرولیک بود که هشتم تیرماه ۱۴۰۰ درگذشت. وی به دلیل تخصص و علاقه‌ای که داشت در حوزه بناهای مذهبی و تاریخی ورود پیدا کرد.

اداره کل پژوهش ایرنا در تلاش است تا در سلسله مطالبی یاد استادان و پژوهشگران ایران اسلامی را که طی سال‌های اخیر بر اثر بیماری کرونا از دنیا رفتند، زنده کند.

دکتر سید عبدالعظیم امیرشاه‌ کرمی در هفتم آبان ۱۳۲۸ در فریدون شهر اصفهان به دنیا آمد. وی بعد از پایان تحصیلاتی مقدماتی از دانشگاه ولز و بوردو فرانسه در مقطع دکتری فارغ‌التحصیل شد.

او استاد آکادمی بین‌المللی اکوانرژی در باکو جمهوری آذربایجان و عضو هیات علمی‌ و رییس گروه ژئوتکنیک دانشگاه امیرکبیر بود.
دکتر امیرشاه کرمی سال‌ها در حال بررسی و مطالعه روی بناهای تاریخی و آسیب‌های وارد شده به بناهای قدیمی بود و تلاش داشت تا نتیجه پژوهش‌های خود را ثبت و ضبط کند.

دکتر امیرشاه کرمی سال‌ها در حال بررسی و مطالعه روی بناهای تاریخی و آسیب‌های وارد شده به بناهای قدیمی بود و تلاش داشت تا نتیجه پژوهش‌های خود را ثبت و ضبط کنددکتر امیرشاه‌ کرمی در حوزه میراث فرهنگی و بررسی وضعیت قلعه فلک‌الافلاک، پل‌های اصفهان، طرح مهار آب‌های خوزستان، بیستون و پاسارگاد و تخت جمشید، منارجنبان و تاق بستان، مرقد امام خمینی (ره)، شاه عبدالعظیم حسنی (ع)، مسجد گوهرشاد و حرم مطهر امام رضا (ع) اقدامات شایسته‌ای انجام داد.

سرانجام این استاد برجسته در بامداد هشتم تیرماه ۱۴۰۰ خورشیدی به دلیل درگیری ۸۰ درصدی ریه‌اش به کرونا، در بیمارستان نیکان تهران چشم از جهان فروبست.

پژوهشگر ایرنا در گفت وگو با «دکتر عباس سروش» عضو هیات علمی دانشگاه امیرکبیر به بررسی زندگی علمی دکتر عبدالعظیم امیرشاه‌ کرمی پرداخته است.

آغاز آشنایی و انگیزه راهنمایی

دکتر امیرشاه کرمی اعتقاد داشت که بسیاری از سازه‌های قدیمی ما به لحاظ مهندسی فراتر از زمان خودشان طراحی شده‌اندعضو هیات علمی دانشگاه امیرکبیر در ابتدا به سابقه آشنایی خود را با دکتر امیرشاه‌ کرمی اشاره می‌کند و می‌گوید: زمانی که در سال ۱۳۵۵ خورشیدی من وارد دانشگاه پلی‌تکنیک شدم مرسوم بود که برای هر دانشجوی کارشناسی یک استاد راهنما قرار می‌دادند که راهنمایی کند دانشجو چه درس‌هایی انتخاب کند و امیرشاه‌ کرمی که آن موقع مدرک کارشناسی ارشد هم داشت به عنوان استاد راهنمای من انتخاب شد. روزی که من به دفتر ایشان رفتم با انگیزه بسیار من را راهنمایی کرد که چه درس‌هایی انتخاب کنم و این آغاز آشنایی من با دکتر امیرشاه‌ کرمی بود.

اول مدرس بود بعد مدرک گرفت

وی به نحوه تدرس دکتر امیرشاه‌ کرمی در دانشگاه اشاره می‌کند و اظهار می‌دارد: در دوره کارشناسی من درس استاتیک با دکتر امیرشاه‌ کرمی گذراندم. ایشان با هوش و ذکاوت و انگیزه بسیار به دانشجویان درس می‌داد. یکی از ویژگی‌های او این بود که سعی می‌کرد که مطمئن شود که دانشجو مطلب را خوب فهمیده است و صرفاً وظیفه خودش را این نمی‌دانست که تنها موضوع را بیان کند بلکه در پی آن بود که این بیان به نتیجه هم رسیده است.

دکتر سروش می‌افزاید: دکتر امیرشاه ‌کرمی به لحاظ هوش و ذکاوت جزو استادان مبرز دانشگاه به شمار می‌رفت. در دهه ۵۰ با اینکه دکتر امیرشاه‌ کرمی مدرک دکتری نداشت اما به دلیل استعداد و توانایی که داشت به عنوان استاد در دانشگاه مشغول به تدریس بود تا اینکه بعد از مدتی به دلیل اینکه دانشگاه الزام کرد که استادان می‌بایست مدرک دکتری داشته باشند، امیرشاه‌کرمی هم به دانشگاه ولز رفت و تحت راهنمایی یکی از اساتید مبرز آنجا با نام زینکوویچ مدرک دکتری خود را اخذ کرد و بر روی تحلیل عددی رفتار سدهای خاکی کار کردند و این تجربه گرانقدر بر دانشی که داشت افزوده شد و باز مجدداً به دانشگاه در ایران بازگشت.

با اینکه تخصص ایشان گرایش مهندسی ژئوتکنیک بود اما در بقیه گرایش‌ها به ویژه گرایش سازه هم دستی داشت و همین هم باعث شده بود در پروژه‌هایی که جنبه دوگانه داشت از او دعوت شوددکتر سروش خاطرنشان می‌دارد: من در دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد که در دانشگاه پلی‌تکنیک بودم حداقل دو درس استیک و درس سدهای خاکی با دکتر امیرشاه‌ کرمی گذارندم. بعد برای ادامه تحصیل به کانادا رفتم و سال ۱۳۷۶ که به ایران بازگشتم این توفیق را داشتم که مجدداً با دکتر امیرشاه‌کرمی همکار شدم. البته من همیشه خود را تا آخر عمر بابرکت ایشان شاگردش می‌دانستم.

به دلیل تخصص و علاقه‌ای که داشت در بناهای مذهبی و تاریخی ورود پیدا کرد

وی به جنبه‌های علمی و دانشگاهی دکتر امیرشاه‌کرمی اشاره می‌کند و می‌گوید: دکتر امیرشاه‌ کرمی فردی بسیار باهوش و جامع الاطراف بود. با اینکه تخصص ایشان گرایش مهندسی ژئوتکنیک بود اما در بقیه گرایش‌ها به ویژه گرایش سازه هم دستی داشت و همین هم باعث شده بود که در پروژه‌هایی که جنبه دوگانه داشت از او دعوت شود. همچنین دکتر امیرشاه‌کرمی به دلیل تخصص و علاقه‌ای که داشت در بناهای مذهبی و تاریخی ورود پیدا کرد و در جاهای مختلف از ایشان دعوت می‌شد. برای نمونه بر روی حرم حضرت امام رضا(ع) کار کرد و این سعادت هم نصیبش شد که در جوار آن حضرت دفن شود. وی برای تولیت برخی از امام‌زاده‌های مشهور مشاوره می‌داد و در بر روی برخی از سازهای تاریخی و فرهنگی کشور کار کرد و حتی پایان نامه‌ای در مورد مهندسی سازه قعله فلک‌الافلاک در دانشگاه به تصویب رساند.

دکتر امیرشاه‌کرمی انسانی پرانرژی و با پشتکار بود

دکتر سروش به تخصص دکتر امیرشاه‌کرمی در حوزه سازه‌های تاریخی اشاره می‌کند و می‌گوید: وی اعتقاد داشت که بسیاری از سازه‌های قدیمی ما به لحاظ مهندسی فراتر از زمان خودشان طرح شده‌اند. برای نمونه سازه‌هایی که در میدان نقش جهان اصفهان وجود دارد یا سی و سه پل و ... به لحاظ مهندسی خیلی دقیق بوده است و دکتر امیرشاه‌ کرمی همیشه می‌گفت که ما برای طراحی سازه‌های فعلی می‌توانیم از این سازه‌ها هم الگو بگیریم.

عضو هیات علمی دانشگاه امیرکبیر ادامه می دهد: اگرچه دکتر امیرشاه‌ کرمی بعد در سال ۱۳۸۸ خورشیدی خودش را بازنشسته کرد اما همچنان چه در قالب شرکتی که تاسیس کرده بود و چه در قالب استاد دانشگاه، مشاوره می‌داد و فردی نبود که احساس کند که بازنشسته شده و باید در خانه بنشیند. جسمی و روحی انسانی بسیار پر انرژی بود و تا پایان زندگی خود با علاقه و پشتکاری که داشت کار می‌کرد.

به شدت از سطحی‌نگری پرهیز داشت

دکتر سروش دکتر امیرشاه‌ کرمی را جزو مهندس‌های ویژه می‌داند و می‌گوید: من امیدوارم که جوانان ما که تازه وارد درس و دانشگاه می‌شوند زندگی و آثار ایشان را مطالعه کنند و به شخصیت ایشان پی ببرند چرا که در این دوره و زمانه از این نوع مهندسان خیلی وجود ندارند. من اگر بخواهیم یکی از ویژگی های دکتر امیرشاه‌ کرمی را به دانشجویان معرفی کنم باید بگویم که او در مسائل علمی بسیار عمیق بود و همیشه به دنبال چرایی و دلایل اتفاقات مهندسی بود. بنابراین او دید مهندسی عمیق و قوی داشت و به شدت از سطحی‌نگری پرهیز داشت.