صبا صحاف / مصرف سیگارهای الکترونیک یا همان ویپ در حالی شایع شده که در بسیاری از کشورهای های طرفدار مصرف آزاد دخانیات استفاده ازآن با موانع و محدودیت های قانونی جدی رو به رو شده است. کارشناسان پیشگیری از آسیب‌های اعتیاد می‌گویند با مصرف و اعتیاد به این نوع سیگار یک جوان ۱۸ ساله ظرف مدت دو سال ریه یک پیرمرد ۷۰ ساله را پیدا می‌کند.

افراد سیگاری خواه ناخواه حساب نخ‌هایی که در طول شباه روز مصرف می‌کنند را به خاطر می‌سپارند.بعضی از آنها چوب خطی برای همین مصرف ته ذهن‌شان گذاشته‌اند و از آن تعدی نمی‌کنند اما سیگار الکترونیک مصرف کننده را فریب می‌دهد. نمی سوزد. به فیلتر نمی‌رسد و بعد از چند پک تمام نمی‌شود. این همه آن چیزی است که ماهیت این کالای سرطان زا را تشکیل داده است. خیلی‌ها به بهانه ترک سیگار و یا برای فرار از اعتراض اطرافیان به مصرف دخانیات به ویپ رو می‌آورند در حالی که اعتیاد به این نوع از سیگارها ده‌ها برابر کشنده‌تر اعلام شده است.

آمریکا و هند پیشگام ممنوع کردن ویپ

حدود ۳ سال حبس و جریمه ۵۰۰ هزار روپیه معادل ۷ هزار دلار تنها بخشی از اقدامات قانونی وزارت بهداشت هند برای مقابله با شیوع مصرف سیگارهای الکترونیک است. سال ۲۰۱۸ بود که اپیدمی مصرف این سیگارها بین افراد کم سن و سال در شهرهای بزرگ هند خبرساز شد. نخستین مرگ مرتبط با ویپ در سال ۲۰۱۹ در آمریکا رخ داد و عوارض جدی مصرف آن باعث شد تا کشورهایی مانند چین، برزیل، شیلی، سنگاپور،آمریکا و اسپانیا برای مصرف این ماده محدودیت‌ها و جریمه‌هایی را در نظر بگیرند.

آسیب‌های نامرئی

ویپ‌ها به عنوان  راهی برای دور زدن سیگار در جمع‌های دوستانه معرفی می‌شوند اما فاجعه مصرف این سیگارهای الکترونیک و عوارض آن یکی پس از دیگری در حال رسانه‌ای شدن هستند. برخلاف تصور شایع ویپ هم اعتیاد آور است و تحریک‌پذیری آن کمتر از مصرف سیگارهای معمولی نیست. بسیاری از مصرف کنندگان همزمان با استفاده از این کالا که قرار بوده دلیلی برای ترک سیگار باشد به مصرف مواد مخدر رو آورده‌اند.

«محسن نهاوندی »کارشناس پیشگیری از آسیب های اجتماعی می‌گوید عوارض استفاده از ویپ کمتر از سیگارهای معمولی نیست: «کاهش توانایی  باروری در مردان، تشکیل لخته خون و به تبع آن گرفتگی عروق از مهمترین عوارض مصرف ویپ است. افزایش فشار خون، ضربان قلب، اضطراب، تحریک پذیری بالا، مشکلات مزمن تنفسی، بروز علائم آسم، التهاب و سرطان لثه، بروز بیماری‌های دهان و دندان و افزایش ریسک ابتلا به سرطان‌های پیشرفته به دلیل وجود برخی فلزات سنگین و نیکوتین از شناخته شده‌ترین عوارض اعتیاد به مصرف سیگارهای الکترونیک است.»

تغییرات بیولوژیک به ویژه در مردان بعد از اعتیاد به مصرف ویپ درنتایج  آزمایش‌ها قابل رویت است. نتایج مطالعات تازه نشان می‌دهد که اعتیاد به مصرف سیگارهای الکترونیکی رابطه مستقیم با میزان توانایی باروری در مردان دارد. ایجاد التهاب و ابتلا به بیماری‌های پروستات از دیگر عوارض جدی مصرف این سیگارها است. محققان دانشگاه کالیفرنیا نتایج  تازه‌ترین مطالعات خود اعلام کردند مواد شیمیایی موجود در دود سیگار الکترونیکی به طور پایداری بر عملکرد سلول‌ها تاثیر می‌گذارد و ادامه این روند ظرف مدت دو سال می‌تواند باعث ایجاد اختلالات جدی در میزان توانایی جنسی افراد مصرف کننده شود.

طعم دهنده با چاشنی حشیش

ویپ‌ها معمولا با اسانس‌های طعم دهنده جذابی به مشتری‌ها ارائه می‌شوند. نعنا و دارچین اسانس‌های نیمه ثابت این محصول هستند اما همه چیز به همین جا ختم نمی‌شود. به تازگی برخی از وارد کنندگان این محصول حشیش مایع را جایگزین این اسانس‌ها کرده‌اند. این محلول به شدت اعتیاد آور است و در همان ساعات اولیه پس از مصرف سبب بروز واکنش‌ها نامتعارفی از طرف مصرف کننده می‌شود. بی‌قراری، رفتارهای دو قطبی، هیجانی که اوج می‌گیرد و زود فروکش می‌کند و همچنین افزایش فشار خون از نخستین پیامدهای مصرف این اسانس‌های آلوده به حشیش مایع است.

این کالا به طور قاچاقی وارد کشور می‌شود

مرکز کنترل دخانیات دانشگاه شهید بهشتی اعلام کرده است که ویپ‌ها به طور قاچاق به مرزهای کشور وارد می‌شود و خرید و فروش آن غیرقانونی است اما هنوز در قانون برای توزیع یا مصرف این کالا جریمه‌ای در نظر گرفته نشده است.

«نهاوندی» کارشناس آسیب های اجتماعی با اشاره به این که بیشتر مصرف کنندگان از میزان اعتیاد و ضررهای این محصول بی‌اطلاع هستند، می‌گوید: «حتی اگر در اسانس این محصول مواد مخدر جایگزین شده باشد مصرف کنندگان از آن ابراز بی‌اطلاعی می‌کنند و همین موضوع رسیدگی قانونی به این مسئله را با چالش‌هایی همراه کرده است. آموزش و اطلاع‌رسانی درست به خانواده‌ها و جوانان تا حدود زیادی می‌تواند اشتیاق به جایگزین کردن این سیگارها با سیگارهای معمولی را در جامعه امروزی مان کاهش دهد. در کشورهای پیشرفته عوارض ناگوار مصرف این ویپ‌ها در رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی آموزش داده می‌شود و به این ترتیب نوجوانان از سنین کم با عوارض آن آشنا می‌شوند و قبل از این که به آن اعتیاد پیدا کنند، آن را برای همیشه کنار می‌گذارند.»