جشنواره فیلم فجر در واقع مهم‌ترین رویداد سینمایی ایران به شمار می رود که از ۱۳۶۱ خورشیدی تاکنون در میانه بهمن هر سال در تهران برگزار می‌ شود. تاکنون ۳۷ دوره از این جشنواره برپا شده که آخرین آن در بهمن‌ ۱۳۹۷ خورشیدی بود. این جشنواره به وسیله بنیاد سینمایی فارابی و زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شود.

سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر جایزه‌ای است که هر سال به بهترین فیلم این جشنواره اهدا می‌ کنند. این بخش یکی از جذاب‌ترین بخش‌های جشنواره فجر هر سال است. این انتخاب باعث دیده شدن هرچه بیشتر فیلم شده و توجه مخاطب را در زمان اکران جلب می‌کند.

ابراهیم حاتمی‌کیا با کارگردانی پنج فیلم، سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر را به دست آورد تا در این زمینه رکورددار باشد. در این سال‌ها، وی با فیلم‌ های مهاجر، از کرخه تا راین، آژانس شیشه‌ای، به نام پدر و  به رنگ ارغوان موفق به کسب جایزه بهترین فیلم در این رویداد فرهنگی شد.

 

 

دهه نخست جشنواره فجر؛ چهار دوره بدون سیمرغ

۱- دوره نخست جشنواره فجر در بخش بهترین فیلم برنده نداشت.  

۲- هیات داوران دوره دوم جشنواره فجر هم در بخش بهترین فیلم برنده‌ای را اعلام نکردند.

۳- فیلم مترسک به کارگردانی حسن محمدزاده و نویسندگی مهدی معدنیان، نخستین سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فجر را در دوره سوم به دست آورد.

۴- در دوره چهارم جشنواره فجر که در ۱۳۶۴ خورشیدی برگزار شد در بخش بهترین فیلم برنده‌ای اعلام نشد.

۵  پرواز در شب فیلمی به کارگردانی و نویسندگی رسول ملاقلی‌پور و بازی فرج‌الله سلحشور برنده جایزه بهترین فیلم دوره پنجم جشنواره شد.

۶- دوره ششم جشنواره فجر هم از دوره‌هایی بود که هیات داوران اثری را شایسته دریافت سیمرغ بهترین فیلم ندانستند.   

۷- در دوره هفتم جشنواره فجر، فیلم در مسیر تندباد به کارگردانی و نویسندگی مسعود جعفری جوزانی و تهیه‌کنندگی هارون یشایائی توانست، جایزه بهترین فیلم را به خود اختصاص دهد.

۸- ابراهیم حاتمی‌کیا، نخستین سیمرغ در بخش بهترین فیلم را با اثر مهاجر در جشنواره فیلم فجر هشتم دریافت کرد.

۹- آپارتمان شماره ۱۳ فیلمی به کارگردانی و تهیه‌کنندگی یدالله صمدی، نویسندگی حسن قلی‌زاده و علیرضا خمسه، برنده سیمرغ بهترین فیلم دوره نهم جشنواره فجر شد.

۱۰- سیمرغ بهترین فیلم جشنواره فجر در دوره دهم به فیلم نیاز به کارگردانی علیرضا داوودنژاد و نویسندگی علی‌اکبر قاضی‌نظام و علیرضا داوودنژاد رسید.

 

 

دهه دوم جشنواره فجر؛ افتخارآفرینی حاتمی‌کیا و مجید مجیدی

۱۱- این دوره شاهد دریافت دومین سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر به وسیله ابراهیم حاتمی‌کیا با فیلم از کرخه تا راین بود.

۱۲- دوره دوازدهم جشنواره فیلم فجر به سرنوشت دوره‌های بی‌برنده در بخش بهترین فیلم گرفتار شد و در این بخش اثری معرفی نشد.

۱۳- فیلم روز واقعه به کارگردانی شهرام اسدی و تهیه‌کنندگی مرتضی شایسته که از روی فیلمنامه روز واقعه، نوشته بهرام بیضایی ساخته شد، توانست از سیزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر سیمرغ بلورین بهترین فیلم را دریافت کند.

۱۴- سیمرغ بلورین چهاردهمین دوره جشنواره فیلم فجر به فیلم پدر به کارگردانی مجید مجیدی رسید.

۱۵- اتفاق ویژه دوره پانزدهم برنده شدن مجید مجیدی برای دومین دوره متوالی با فیلم بچه‌های آسمان بود. این فیلم مورد تحسین منتقدان و جامعه قرار گرفت و بازخوردهای بین‌المللی بسیاری را به وجود آورد و باعث شناخت جامعه غرب از مجیدی شد. بچه‌های آسمان نخستین فیلم ایرانی است که به‌عنوان پنج نامزد نهایی جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان در ۱۹۹۸ میلادی انتخاب شده بود و همچنین جایزه‌های معتبری از جمله جایزه فیپرشی جشنواره بین‌المللی فیلم مونترال را نیز به دست آورد.

 

 

۱۶- جایزه دوره شانزدهم این جشنواره به فیلم آژانس شیشه‌ای به نویسندگی و کارگردانی حاتمی‌کیا تعلق گرفت که به یکی از بهترین فیلم‌های سینمای ایران تبدیل شد. آژانس شیشه‌ای با ۱۴ نامزدی و دریافت ۹ سیمرغ بلورین در رشته‌های بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلم‌نامه، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل زن، بهترین موسیقی متن، بهترین تدوین و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران و نیز یک دیپلم افتخار برای دیگر نامزد در رشته بهترین بازیگر نقش مکمل مرد به رکوردی چشم‌گیر در تاریخ جشنواره فیلم فجر دست یافت.

هفدهمین دوره جشنواره فیلم فجر، این فیلم را به عنوان بهترین فیلم سیاسی پس از انقلاب اسلامی و جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت در ۱۳۹۷ خورشیدی آن را به عنوان بهترین فیلم سینمای دفاع مقدس انتخاب کرد. انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران در ۱۳۸۷ خورشیدی، این فیلم را به عنوان یکی از پنج فیلم برتر سینمای ایران پس از انقلاب اسلامی برگزید.

 

 

۱۷- فیلم هیوا به کارگردانی و نویسندگی رسول ملاقلی‌پور، انتخاب هیات داوران هفدهمین دوره جشنواره فجر برای بهترین فیلم بود.

۱۸- فیلم بوی کافور عطر یاس به کارگردانی و نویسندگی بهمن فرمان‌آرا و تهیه‌کنندگی مرتضی شایسته بود و بهمن فرمان‌آرا برنده سیمرغ بهترین فیلم جشنواره فجر شد. این فیلم موفق به دریافت هشت سیمرغ بلورین از هجدهمین دوره جشنواره فیلم فجر شد.

۱۹- مجید مجیدی با فیلم باران در  ۱۳۷۹ خورشیدی و در نوزدهمین دوره جشنواره فجر برای سومین بار برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم شد.

۲۰- فیلم خانه‌ای روی آب به کارگردانی بهمن فرمان‌آرا برنده بهترین فیلم بیستمین دوره جشنواره فجر شد.

 

دهه سوم جشنواره فجر؛ دوران شکوفایی و اوج ژانر اجتماعی

۲۱- سومین فیلم بلند احمدرضا معتمدی با نام دیوانه‌ای از قفس پرید در بیست و یکمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلم شد.

۲۲- فیلم کمدی خانوادگی مهمان مامان به کارگردانی داریوش مهرجویی در بیست و دومین دوره جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین بهترین فیلم را دریافت کرد. این فیلم بر اساس کتاب مهمان مامان نوشته هوشنگ مرادی کرمانی تولید شده است.

۲۳- سیمرغ بلورین بیست و سومین دوره جشنواره فیلم فجر در ۱۳۸۳ خورشیدی به فیلم خیلی دور، خیلی نزدیک به کارگردانی رضا میرکریمی و نویسندگی محمدرضا گوهری رسید.

۲۴- فیلم به نام پدر به کارگردانی و نویسندگی ابراهیم حاتمی‌کیا و محصول ۱۳۸۴ خورشیدی است. این فیلم برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم بیست و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر شد.

۲۵- سیمرغ بلورین بهترین فیلم بیست و پنجمین جشنواره فیلم فجر در ۱۳۸۵خورشیدی به فیلم روز سوم ششمین فیلم سینمایی محمدحسین لطیفی در مقام کارگردان رسید. این فیلم بر اساس فیلم مستندی از حمید زرگرنژاد به همین نام است.

۲۶- سیمرغ بلورین بهترین فیلم بیست و ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در ۱۳۸۶ خورشیدی به فیلم به همین سادگی به کارگردانی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی رضا میرکریمی و بازی هنگامه قاضیانی، مهران کاشانی، صفا آقاجانی رسید.

۲۷- تردید عنوان فیلم واروژ کریم‌مسیحی است که جایزه سیمرغ بلورین بهترین فیلم بیست و هفتمین جشنواره فیلم فجر را به دست آورد.  این فیلم دومین ساخته کریم‌مسیحی پس از گذشت ۱۸ سال از ساخت نخستین فیلم او یعنی پرده آخر است.

۲۸- انتخاب بهترین فیلم بیست و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر در ۱۳۸۸ خورشیدی با حاشیه‌های فراوانی همراه بود. در این سال سیمرغ بلورین بهترین فیلم به فیلم به رنگ ارغوان سیزدهمین فیلم ابراهیم حاتمی‌کیا محصول ۱۳۸۳ خورشیدی رسید. این فیلم پس از پنج سال توقیف، در این دوره از جشنواره فجر حضور یافت و مورد توجه قرار گرفت.

۲۹- بیست و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر، دوره‌ مسعود کیمیایی و فیلم جرم بود این فیلم برنده پنج سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر از جمله سیمرغ بلورین بهترین فیلم شد.

۳۰- پس از چندین دوره، جشنواره فیلم فجر سی‌ام در بخش بهترین فیلم برنده‌ای را اعلام نکرد.

 

 

دهه چهارم جشنواره فجر؛ معرفی نسل نوین سینمای ایران

۳۱- فیلم استرداد اثر علی غفاری با نویسندگی علیرضا طالب‌زاده و تهیه‌کنندگی محسن علی‌اکبری ساخته ۱۳۹۰ خورشیدی است که در همین سال و در دوره سی و یکم جشنواره فیلم فجر موفق به دریافت سیمرغ بهترین فیلم شد. فیلمبرداری این فیلم در چهار کشور ایران، روسیه، ارمنستان و لهستان انجام شد.

۳۲- دوره سی و دوم جشنواره فیلم فجر اتفاق ویژه‌ای افتاد و در این دوره ۲ فیلم به صورت مشترک به عنوان بهترین فیلم انتخاب شدند.

یکی از ۲ فیلم برگزیده این دوره رستاخیز به کارگردانی و نویسندگی احمدرضا درویش بود. این فیلم در ۱۱ بخش نامزد دریافت سیمرغ بلورین بود و در نهایت در ۸ بخش از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی برنده سیمرغ بلورین شد. رستاخیز از ۲۴ بازیگر که نقش‌های پیش‌برنده را به عهده دارند، بهره برده و حدود ۴۰ بازیگر دیگر و هفت بازیگر زن و مرد مهمان نیز در آن بازی کرده‌اند. به غیر از بازیگران ایرانی، بازیگرانی از عراق، کویت، لبنان، آمریکا و سوریه در این فیلم بازی کرده‌اند. فیلم رستاخیز در ۲۴ تیر ۱۳۹۴ با مجوز قانونی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به اکران عمومی درآمد اما ساعاتی پس از آن در پی حاشیه‌هایی از پرده سینماها به پایین کشیده شد.

آذر، شهدخت، پرویز و دیگران به کارگردانی بهروز افخمی یکی دیگر از برگزیدگان این دوره از جشنواره فیلم فجر بود.

۳۳- سیمرغ بلورین سی و سومین دوره جشنواره فیلم فجر به ابوالحسن داوودی برای فیلم رخ دیوانه، رسید. این فیلم اجتماعی و هیجانی به نویسندگی محمدرضا گوهری و تهیه‌کنندگی بیتا منصوری در ۱۳۹۳ خورشیدی تولید شده است.

۳۴- سال ۱۳۹۴ سال معرفی محمدحسین مهدویان به عنوان پدیده در حوزه کارگردانی به سینمای ایران بود. سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر در این سال به فیلم ایستاده در غبار به کارگردانی و نویسندگی محمدحسین مهدویان و تهیه‌کنندگی حبیب‌الله والی‌نژاد محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج رسید. این فیلم که برگرفته از زندگی جاویدالاثر حاج احمد متوسلیان است، توانست ارتباط خوبی با مخاطبان و منتقدان برقرار کند.

 

 

۳۵- فیلم ماجرای نیمروز به تهیه‌کنندگی سید محمود رضوی، دومین سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فجر را برای محمدحسین مهدویان به ارمغان آورد. این فیلم در ۱۳۹۵ خورشیدی ساخته شد و در سی و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد.

۳۶- فیلم تنگه ابوقریب به نویسندگی و کارگردانی بهرام توکلی و تهیه‌کنندگی سعید ملکان و محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج در ۱۳۹۶ خورشیدی، برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فجر در دوره سی و ششم شد. تنگه ابوقریب در کنار فیلم، مغزهای کوچک زنگ‌زده با یازده نامزدی سیمرغ بلورین پیشتاز جشنواره سی و ششم شدند و در نهایت با دریافت ۶ سیمرغ بلورین در این دوره از جشنواره فیلم فجر به کار خود خاتمه داد.

۳۷- دوره سی و هفتم جشنواره فیلم فجر در بخش بهترین فیلم، اتفاق ویژه‌ای رقم خورد و برای نخستین بار نرگس آبیار با فیلم شبی که ماه کامل شد به عنوان یک کارگردان زن این جایزه را دریافت کرد. این فیلم به نویسندگی نرگس آبیار و مرتضی اصفهانی و تهیه‌کنندگی محمدحسین قاسمی برای نخستین بار در سی و هفتمین دوره جشنواره فجر به نمایش درآمد و با نامزدی در ۱۳ رشته این جشنواره، توانست ۶ سیمرغ بلورین بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین بازیگر نقش مکمل زن و بهترین چهره پردازی را به خود اختصاص دهد.