دکتر نصیر دهقان| مرکز تحقیقات طب پیشگیری و سلامت جمعیت دانشگاه علوم پزشکی ایران

واژه نوپدیدی (Emerging) را در خصوص بیماری های عفونی که برای نخستین بار در سطح دنیا، منطقه تحت سکونت یا در جمعیت جدیدی ایجاد می شود عنوان می شود؛ از طرفی اگر عوامل بیماری زایی که پیش از این وجود داشته اما اخیراً از شدت بیشتری برخوردار گردیده اند یا حتی دستخوش مقاومت دارویی واقع شده اند نیز در زمره بیماری های نوپدید قرار می گیرند.

اغلب آن ها بین انسان ها و حیوانات مشترک بوده (موسوم به زئونوز) و بسیاری قابلیت انتقال انسان به انسان را دارا هستند. شاید اولین بار که در دهه ۱۹۶۰ میلادی ویروس‌های کرونا شناسایی شدند، تصورش کمی سخت بود که بتواند چند دهه بعد به یک همه گیری جهانی (پاندمی) بدل گردد؛ البته همه این ویروس‌ها به خودی خود کشنده نیستند و اکثریت قریب به اتفاق آن ها علائمی به صورت تب بالا، سرفه و تنگی نفس را گاهی همراه با اسهال موجب می‌شوند.

حال این موضوع زمانی از اهمیت ویژه ای برخوردار می‌گردد که بدانیم عوامل و تغییرات محیطی زمینه ساز بسیاری از این ابتلا و انتقال بوده و پدیده جهانی شدن و شهرنشینی اغلب بی ضابطه بدون پیشگیری و کنترل های متناسب می‌تواند ما را با بحران‌های جدی‌تر در زمان عدم وجود واکسن و درمان اختصاصی مواجه کند.

اکنون که با چرایی ایجاد و اهمیت آن آشنا شدیم، می توانیم با این واقعیت مواجه شویم که قدرت میرایی (ایجاد کننده مرگ و میر) ویروس اخیر COVID-۱۹ در حدود دو درصد بوده و البته این میزان در دهه های هفت و هشت زندگی با رشد بیشتری همراه می‌باشد که ناگفته پیداست که به واسطه کاهش سطح ایمنی در گروه سنی سالمندان احتمال بیماری زایی و علائم عفونت شدیدتر خواهد بود.

بدون شک آگاه سازی اقشار جامعه از راه های انتقال ویروس توسط متولیان حوزه سلامت نقش پر رنگی در کاهش بروز و شیوع این بیماری ایفا می‌کند.

زمانی که آحاد مردم بدانند که با ارتباطات نزدیک، همراه با روبوسی و دست دادن می‌توانند حتی در دوران بدون علامت (کُمون بیماری) عامل بیماری زا را به اطرافیان و عزیزان خود به واسطه قدرت انتقال بالای این ویروس منتقل نمایند، بدون شک با خودمراقبتی مناسب می توانند فعالانه در این امر بکوشند.

هم چنین با توجه به اهمیت عملکرد سیستم ایمنی در پیشگیری از بیماری کرونا می توان با دریافت ویتامین‌های A و D مقاومت بدن مان را در مقابله آن گسترش دهیم و اگر به انواعی از بیماری های مزمن و غیرواگیر مانند دیابت یا پرفشاری خون مبتلا هستیم مراقبت و کنترل های لازم را صورت داده تا بدن را در وضعیت نسبتا پایدار خود حفظ نماییم.

بایستی بدانیم که مصرف مداوم سیگار و الکل از یک سو و هم چنین کم خوابی و کم تحرکی از سوی دیگر موجب افت مقاومت ایمنی بدن گردیده و ما را مستعد ابتلا به انواع بیماری های واگیر و غیرواگیر خواهید کرد.

این اقدامات در کنار بهره گیری از ماسک های تنفسی، شستشوی دست ها و هم چنین مواد ضد عفونی کننده مناسب به واسطه ماندگاری چندین روز این ویروس در محیط خارج از بدن پیشنهاد می شود.

از طرفی سیستم های بهداشتی-درمانی با ثبت موارد بیمار و مشکوک از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و هم چنین با دسترسی عادلانه به خدمات متناسب با نیاز افراد مشکوک و بیمار در زمان مقتضی می‌تواند مراقبت توأم با بهبودی را در کشورمان ایجاد نماید.

موجب مسرت است که اینک وزارت بهداشت مان با هوشیاری و دیده بانی مناسب در حال پایش مداوم این بیماری بوده و متعهدانه گزارشات خود را به همه هموطنان عزیزمان اعلام می‌کند تا بتوانیم در آینده نزدیک با انجام مراقبت های مناسب ملی در کنار رفتار سلامت محور آحاد مردم، شاهد پیشگیری و کنترل کامل این بیماری نوپدید در کشورمان باشیم.