در روزهایی که بیماری نوپدید کرونا به مرحله همه‌گیری رسیده است،‌ علم اجرا مبتنی بر شواهد در حوزه سلامت بیش از گذشته اهمیت یافته و به ما نشان می دهد پیش از اجرای طرح های مهم و صد البته ملی باید نیازسنجی توأم با بررسی زمینه ها و شرایط محلی در رأس امور قرار گیرد.

نتایج مطالعات جهانی نشان می‌دهد که درصد تخصیص بودجه بین درمان و بهداشت با درصد میانگین حدود ۷۰ به ۳۰ با سنگینی بیشتر وزن سمت درمان است و شاید صنایع بزرگ داروسازی و تجهیزات فناورانه از بزرگترین حامیانش بوده و هستند.
پرواضح است که سیستم های موفق سلامت در کشورها توانسته اند این تعادل را با نرخ برابرتری برقرار کنند.
همان سیستم هایی که اولویت نگاهشان بر بهداشت عمومی (Public Health) با تعریف علم و هنر پیشگیری از بیماری‌ها، ارتقای سلامت و افزایش طول عمر باکیفیت بشر با استفاده از اقدامات سازماندهی شده سازمان‌های دولتی، خصوصی و البته مشارکت های مردمی است.

این روزها ویروس نوپدید کرونا با تمام تهدیدهایش این فرصت را برای آحاد مردم‌مان فراهم کرده تا با آموزش و عمل کردن به اقدمات پیشگیرانه بتوانند خودمراقبتی کرده و سلامت جسمی-روانی-اجتماعی خود را حفظ کنند.
همین روزهایی که من پزشک یادم می‌افتد که تب سنج منزلم به دقت گذشته کار نمی‌کند و تجهیزات بهداشتی به قدر کفایت وجود ندارد.
همین روزهایی که شستن مرتب دست بیش از پیش اهمیت پیدا می کند و تلنگری برای بهبود بهداشت فردی و رفتار مناسب جمعی است.
تلنگری که ادبیات پیشگیرانه را به گفتگوی غالب اقشار مردم با رویکردی که شامل پوشاندن دهان و بینی در زمان عطسه، ممانعت از لمس اعضای صورت با دست های آلوده، پاک کردن تلفن همراه و رایانه ها، ماندن در منزل در زمان بیماری، داشتن خواب راحت و ورزش روزانه، مصرف سبزیجات تازه و میوه و البته عدم استعمال دخانیات (شامل سیگار و قلیان) است.
همان تلنگری که می تواند تصمیم سازان حوزه سلامت و تمام سازمان‌های ذی نفع از وزارت کشور گرفته تا ارتباطات، مسکن و جهاد کشاورزی را دور یک میز جمع کند تا برای یک بار هم که شده شعار «پیشگیری بهتر از درمان است» را اجرایی کرده و این پارادایم تغییر دیدگاه در عملکرد پایدارشان نهادینه شود.

دکتر نصیر دهقان، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات طب پیشگیری و سلامت جمعیت دانشگاه علوم پزشکی ایران