سوال
من مفهوم اصلی توحید را می دانم اما می خواهم نقش توحید را در زندگی شخصی ام بدانم که چیست؟

پاسخ
آثار ایمان به خدا در وهله اول و آثار عقیده به توحید در مرحله بعد، در زندگی بشر بی شمار است که در این مقال ما به پاره ای از آثار توحید می پردازیم.

توحید درجاتی دارد (همچون توحید ذاتی و صفاتی و افعالی و توحید در عبادت و...)

و توحید ذاتی یعنی شناختن ذات حق به وحدت ویگانگی، حال اگر کسی به چنین شناختی برسد می یابد که خدا اجزائی ندارد و لذا به هیچ موجودی نیازمند نیست و همه به او نیاز دارند، [i] او مبدء و خالق اشیاست [ii] و موجودات همه از اویند و به او برمی گردند [iii] پس در مرتبه وجود خدا موجودی نیست [iv] و او با همه اشیاست و اشیاء با او نیستند [v] و خداوند از صفات مخلوقین منزه است [vi]

نتیجه اینکه اگر کسی در عمق جانش این توحید را بیاید و بدان معتقد گردد خود را محتاج و مخلوق می بیند و خدا را مراقب اعمال خود و اینکه بالاخره در محضر اوست و چنین انسانی با توجه به نکات فوق، دیگر مرتکب گناه نمی شود و دستورات او را سرلوحه زندگی خود قرار می دهد و خود را آلوده نمی کند و خود و زندگی خودر ا از منجلاب فساد بیرون می آورد.

کسی که در عبادات موحد است و تنها خدا را سزاوار پرستش می داند، از اسارت شهوت و مقام و مال و مخلوقاتی مثل خود، آزاد می شود یعنی دیگر معبود او و هدف او در زندگی چیزی غیر از خدا، نیست و لذا بخاطر غیر خدا، حاضر نیست ذلت را قبول کند پس توحید، روح آزادگی را در انسان می دمد و انسان را آزاد می گرداند و چنین انسانی دیگر فرمانبر زور و زر نیست [vii]

انسانی که تمام کارها را در جهان به خدا باز می گرداند (توحید افعالی) و می گوید هیچ موجودی از خود استقلال در تاثیر ندارد و موثر مستقل در سراسر عالم هستی فقط ذات پاک خداست، در عین حال که تلاش می کند و مبتلا به خمود و تنبلی نمی شود، اهل توکل به خداست و راضی است به رضای خدا و مسلماً چنین انسانی تحمل مشکلات برای او آسانتر و زندگی برایش شیرین تر است و از آرامش خاصی بهره می برد و دائماً در اضطراب بسر نمی برد که نکند به این موفقیت نرسم یا این موفقیت ممکن است از دستم برود.

انسانی که می داند تمام کارها بدست خداست، دیگر از چیزی و یا کسی نمی ترسد [viii] و می گوید تا او نخواهد، کسی نمی تواند به من ضرری وارد کند ولذا در مقابل هر زورگویی می ایستد و...

أَلا إِنَّ أَوْلِیاءَ اللّهِ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ

آگاه باشید )دوستان و( اولیای خدا، نه ترسی دارند و نه غمگین می‏شوند ![ix]

[i] سوره فاطر،آیه 15.

[ii] سوره رعد،آیه 16.

[iii] سوره شوری، آیه 53.

[iv] سوره واقعه ،آیه 4.

[v] سوره شوری، آیه 11 ـ سوره توحید، آیه 4.

[vi] سوره صافات، آیه 18.

[vii] سوره اعراف، آیه 93.

[viii] سوره توبه، آیات 13و18 ـ سوره احزاب، آیه 39.

[ix] سوره یونس، آیه62