کتاب گویش لری از واج تا جمله
گویش لری سیلاخوری (ľoři siľâxoři)، از دستهی جنوب غربی زبانهای ایرانی است که شاخهی بزرگی از زبانهای هند و اروپایی به شمار میرود. بررسی این گویش و دیگر گویشهای ایرانی، میتواند دروازهی گنجینهی ارجمندی از واژگان ریشهدار پارسی را به روی پژوهشگران زبانهای ایرانی بگشاید. بهره بردن از واژگان گویشهای محلی، میتواند زبان فارسی معیار را بسیار پرمایهتر و توانمندتر کند. دادههای زبانی، همچنین میتوانند مردمشناسان را در راه شناسایی فرهنگ کهن سرزمین ایران، یاری برسانند.
پژوهشی که پیش روی دارید، کوشیده است گویش لری را بررسی و آن را با زبان فارسی معیار و برخی زبانها و گویشهای همسایه، مقایسه نماید. این بررسی همه سویه، برای نخستین بار دربارهی این گویش به انجام رسیده است و پژوهشگرانی که به بررسی گویشهای لری پرداختهاند، تمایزی بین شاخههای گوناگون آن ـ مانند لری خرّمآبادی، لکی، بختیاری و بروجردی ـ ندیدهاند و نگاهی فراگیر به این گویشها انداخته و همه را یکی پنداشتهاند.
این پژوهش، روشن میسازد که گویش لری سیلاخوری، خود گونهای مستقل از گونهی خرّمآبادی است و البته همانندیهای بسیاری با آن دارد. از سوی دیگر، نزدیکی بسیار این گویش به زبان فارسی، پژوهشگران را از بررسی آن، باز داشته است ولی باید دانست که ترسیم اطلس کامل زبانهای ایرانی، آن گاه شدنی است که همهی گویشها، بررسی شده و جایگاه آنها در شاخههای درخت زبان فارسی، روشن شده باشد.
گویش لری، شاخهای از زبانهای ایرانی جنوب غربی است که دنبالهی زبان فارسی میانه و فارسی باستان است. این گویش، همشانه با فارسی امروزی، بلوچی، کومزاری و تاجیکی، از زبان فارسی میانه جدا شده است.
فهرست مطالب
پیشگفتار
سرچشمههای پژوهشی گویش لری
سیلاخور
بخش یکم :آواشناسی گویش لری
ویژگیهای آوایی گویش لری
واج
مصوتهای گویش لری
کشش
صامتهای گویش لری
ساختمان هجا
جدول توزیع واجها در گویش لری
فرایندهای واجی
1) فرایند کاهش
2- فرایند افزایش
3– فرایند آمیختگی
4– فرایند جابهجایی واجها
5 – فرایند دگرگونی واجی به واج دیگر
واحدهای زبرزنجیری
الف) واحدهای زنجیری
ب) واحدهای زبرزنجیری
تکیه
نقش تکیه در مقولههای دستوری گویش لری
تکیهی فعل
جدول مقایسهی تکیه در فعلهای فارسی و گویش لری
آهنگ
درنگ
خوشههای همخوان پایانی
بخش دوم:دستور گویش لری
ساخت واژه
اسم
شناس، ناشناس، اسم جنس
ترکیب اضافی / وصفی
شماره و شمارششونده (عدد و معدود)
ساخت اسم
صفت
1- صفت شمارشی
2- صفت سنجشی
3- صفت اشاره
4- صفت پرسشی
5- صفت مبهم
وندهای گویش لری
وند اشتقاقی
الف) پیشوند
ب) میانوند
پسوندهای اشتقاقی گویش لری
وندهای تصریفی
فعل
مصدر / بن مضارع / بن ماضی
مصدر فعلهای سادهی گویش لری
فعلهای پیشوندی
فعلهای مرکب
عبارتهای فعلی
فرایندهای آوایی در ریشهی فعلها
زمان فعل
فعل مجهول
فعل ربطی
ضمیر (جانشین)
ضمیرهای شخصی
ضمیر مشترک
ضمیرهای اشاره
ضمیرهای پرسشی
ضمیرهای مبهم
ضمیرهای شمارشی
قید
قیدهای زمان
قیدهای مکان
قیدهای حالت
قیدهای مقدار
قیدهای کیفیت
قیدهای تکرار
قیدهای تردید
شبه جمله
نقشنما
نقشنمای مفعولی
نقشنمای اضافی
حرفهای اضافه، نقشنماهای متممی
نقشنمای منادا
نقشنماهای پیوند
پیوندهای همپایهساز
پیوندهای وابسته ساز
جمله
بخش سوم:واژگان گویش لری
واژگان گویش لری
جانوران
بیماریها
پیشهها
خانواده ـ بستگان
عروسی
بدن و وابستههای آن
ابزار کار و زندگی
نانها و خوراکها و ابزار آشپزی
گیاهان و درختان
آسیاب آبی
پوشاک
صفتها
رنگها
گوهرها
سنجش
اسم معنی
سوگ
سوخت و روشنایی
پدیدههای طبیعی
خرافهها و پدیدههای ذهنی
ساختمان
حالتهای روانی
بازیها
مقایسهی گویش لری، با گویشهای دیگر
واژههای بیگانه در گویش لری
واژههای عربی در گویش لری
آوانویسی افسانهای به گویش لری
bolbole sargašta
برگردان افسانهی بلبل سرگشته، به فارسی
کتابنامه
مطالب مرتبط
- کتاب پسری که جادویی شد
- کتاب پیوند زخم خورده
- کتاب دیروز گریستم
- کتاب درباره عشق
- کتاب برنامه آمادگی شغلی
- معرفی کتاب قدرت خلق کسب و کار نوپا
- معرفی کتاب «فقه و امنیت»
- معرفی کتاب چرا میخوابیم
تگها
مطالب پربیننده
- اربعین؛ پلی به سوی وحدت جهانی
- چالشهای ازدواج در دوران پیری
- اذن پدر برای ازدواج دختر لازم است یا خیر؟
- معرفی سوغات و صنایع دستی مازندران
- چگونه عطر مناسب بخریم؟
- زندگی نامه مسعود پزشکیان
- رابطه زناشویی برنده و بازنده ندارد
- درباره دوران بحرانی نوجوانی
- بازار کرمان با قدمت ۶۰۰ سال
- معرفی موزه هنرهای معاصر تهران؛ بازتابی از هنر ایران و جهان
- مصرفگرایی و ویرانی زندگی
- پاسخ به سوالات رایج درباره مصرف شیر
- معرفی جنگل فندقلو؛ بهشتی مینیاتوری در اردبیل
- درباره سن پیری بیشتر بدانیم
- اهمیت خواب را جدی بگیرید
- معرفی مسجد شیخ لطف الله، اثری شگفت انگیز از دوران صفویه
- پناهگاه سکوت
- نحوه خوابیدن به خواستههای درونی
- مضرات سیگار از آسیبهای پوستی تا تهدید سلامتی
- در مورد کف پای صاف و باورهای قدیمی
- چگونه با کودکان چاق تعامل داشته باشیم
- چگونه خشم بهاری را کنترل کنیم
- چگونه تشخیص دهیم یک تصویر با هوش مصنوعی ساخته شده؟
- آموزش کامل تهیه سبزه عید با تخم شربتی
- کاهش وزن علمی و بدون برگشت
- چگونه میتوان از اینستاگرام، تیکتاک و گوشیهای همراه فاصله گرفت؟
- کمبود چه مواد غذایی باعث افزایش ابتلا به افسردگی میشود؟
- چطور مامان بابای خودمان باشیم؟
- مادران تلفنهمراه خود را به کودکشان بدهند یا خیر؟
- چرا مردان در بیان احساسات خود موفق نیستند؟
- قوانین کلاس و مدرسه
- قالب آماده و زیبای پاورپوینت(15)
- ۵ فیلم که همه زنان ایرانی باید تماشا کنند
- شعار سال ۱۴۰۱ «سال تولید، دانشبنیان و اشتغالآفرین»
- قالب زیبای پاورپوینت برای ارائه پروپوزال و دفاع رساله دکترا
- قالب پاورپوینت کادر دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی و طرح دار زیبا
- پورنوگرافی چیست و چه اثری بر مغز و رابطه جنسی دارد؟
- قالب پاورپوینت گرافیکی زیبا
- رنگ چشم هایتان درباره شما و اجدادتان چه می گوید؟
- نمونه تدریس درس اول هدیه آسمان پنجم
- قالب پاورپوینت گرافیکی جالب
- اندکی درباره درسپژوهی
- کتاب پسری که جادویی شد
- همه زائران سلطان
- قالب پاورپوینت
- معرفی کتاب
- دوستی با کتاب
- قالب پاورپوینت گرافیکی
- درباره محسن رضایی
- معرفی کتاب
- کتاب راهنمای کامل Interaction access
- درباره امیر کبیر
- کتاب پیوند زخم خورده
- قیافه و ظاهر واسه متولدین کدوم ماه، خیلی مهمه؟
- کتاب آموزش علیه آموزش
- خلاصه کتاب سواد بصری
- درباره فخرالدین عراقی
- درباره محسن مهر علیزاده
- تورم به کدام سو میرود؟