مقالات ویژه اربعین حسینی
اربعین یعنی تداوم
«اربعین» ظرف نیایش معشوق است. جان را صفا و دل را جلا می دهد. وارستگان و شایستگان درگاه ربوبی را، عنایتی دیگر به این نماد است. آن گاه که مشیت خداوندی بر آن تعلق گرفت تا پیکر آدمی را از مشتی خاک بیافریند، میخانۀ عشق، آمادۀ پذیرایی منبع اسماء الله شد و دست قدرت الهی، یک اربعین گل آدم بسرشت و به پیمانه زد.
«اربعین» ظرف نیایش معشوق است. جان را صفا و دل را جلا می دهد.
وارستگان و شایستگان درگاه ربوبی را، عنایتی دیگر به این نماد است.
آن گاه که مشیت خداوندی بر آن تعلق گرفت تا پیکر آدمی را از مشتی خاک بیافریند، میخانۀ عشق، آمادۀ پذیرایی منبع اسماء الله شد و دست قدرت الهی، یک اربعین گل آدم بسرشت و به پیمانه زد.
سحرگه رهروی در سرزمینی
همی گفت این معما با قرینی
که ای صوفی، شراب آن گه شود صاف
که در شیشه بماند اربعینی
(حافظ) و باید چهل سال از عمر پربار پیامبر اسلام(ص) بگذرد تا همۀ آزمایش ها را ببیند و سختی ها و گشایش ها، آن چنان مجربش سازد که حتی دشمنان، او را لقب امین دهند و چون یک اربعین را پشت سر می گذارد، فرشتۀ وحی لباس نبوت را بر اندامش می پوشاند.
اربعین، عددی آسمانی است که در آن رمز و رازها نهفته است و گویا بخشی از برنامه های جهان آخرت نیز، بر محور اربعین تنظیم گردیده است.[1]
هرچند کلمۀ اربعین از اعداد است؛ ولی در فرهنگ عرفان اسلامی، این واژه در ارتباط با کیفیات مطرح می شود و این تکرار عمل و تلقین، تکمیل کنندۀ ابعاد روحانی و عرفانی انسان است.
در قرآن
قرآن کریم، بعد از این که سیر طبیعی بشر را در تکوین و خلقت بیان می کند، او را از سن«چهل»در فضای دیگری قرار می دهد و اربعین را سرفصل زندگی معنوی وی می شمارد: «و ما انسان را به نیکی و احسان نسبت به پدر و مادرش سفارش کردیم، به ویژه مادر، که با رنج و مشقت دوران حاملگی و زایمان را تحمل نمود و مدت حاملگی و دوران شیرخوارگی او برروی هم سی ماه بود... پس از پشت سر گذاردن چهل سال از دوران عمر، سزد که عرض کند: پروردگارا، مرا بر نعمت هایی که به من و پدر و مادرم عطا کردی، شکر بیاموز....»[2]
(در سوره های اعراف، بقره و مائده، سه بار دیگر این کلمه تکرار شده است.)
شهیدان
شهیدان چون به خودآگاهی خدایی رسیده اند؛ خون سرخ، جسم بی جان و خاک مزارشان، جان بخش می شود؛ بنابراین، زیارت قبر شهیدان-به عنوان اصلی عرفانی و مبارزاتی-در فرهنگ شیعی تشویق شده است.
در مورد امام حسین(ع) نیز، نخستین کسی که سنت زیارت اربعین را پایه گذاری کرد و بیستم صفر سال 61 هجری، مزار آن امام همام را زیارت کرد، جابر بن عبد اللّه انصاری بود.
و از آن هنگام، هرسال در روز بیستم صفر، شیعیان، یکی عظیم ترین مراسم سوگواری را به یاد حسین(ع) برپا می کنند.
در تاریخ انقلاب اسلامی ایران نیز، سنت احیای اربعین، تأثیر مهمی در شورگستری در شهرهای کشور داشت. به هر تقدیر اربعین، تداوم عاشورا بود و ذکر آن، رسالت بازماندگان پس از شهادت عزیزانشان.
به یاد کربلا، دل ها غمین است
دلا خون گریه کن، چون اربعین است
پیام خون خطاب آتشین است
بقای دین، رهین اربعین است
که تاریخ پس از خون و شهادت
سراسر اربعین در اربعین است
بسوز ای دل، که امروز اربعین است
عزای پور ختم المرسلین است[3]
در ادبیات و فرهنگ
در ادبیات و فرهنگ ما سنت گرامی داشت اربعین، به صورت چله نشینی درآمده و جزء رسوم سیروسلوک گشته است.
«چله نشین، همواره وضو دارد و در همۀ چهل روز، روزه دارد. از دیگر شرایط این است که، به قوت اندک بسنده کند، کم سخن گوید، انتخاب زمان و مکان مناسب کند، کم سخن گوید، دو دانگ از شب نخوابد، خواطر رحمانی، ملکی، شیطانی و نفسانی را از یک دیگر بازشناسد و همواره در حال ذکر «لا اله الا اللّه»باشد»[4]
حافظ در دیوان خویش، باتوجه به اهمیت رمزآلودی این واژه می فرماید:
علم و فضلی که به چل سال دلم جمع آورد
ترسم آن نرگس مستانه به یغما ببرد
چل سال بیش رفت که من لاف می زنم
کز چاکران پیر مغان کمترین منم
و:
چله ای در خم برآر و چله ای اندر سبو
هم چو می صافی شو آن گه در دل مینا نشین
پی نوشت
[1] برگرفته از کتاب«اربعین»در فرهنگ اسلامی، تهیه و ترجمه ی؛ سید رضا تقوی دامغانی، ناشر؛ سازمان تبلیغات اسلامی، 1368.
[2] سورۀ احقاف، آیۀ 15.
[3] فرهنگ عاشورا، مؤلف: جواد محدثی، ناشر: معروف-قم سال 1374.
[4] فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تألیف: سید جعفر سجادی، کتاب خانه طهوری، 1383.
منبع : رشد معلم» نیمه اول اسفند 1386 - شماره 220؛ شکری، احمد
مطالب مرتبط
- شیوه های تقویت باورهای اعتقادی در قرآن کریم ودعای عرفه امام حسین (علیه السلام)
- اهمیت اربعین حسینی در کلام مقام معظم رهبری
- اربعین حسینی
- فضیلت های یازده گانه زیارت امام حسین (ع)
- مقاله علمی و پژوهشی سرمایه اجتماعی و جریان اربعین حسینی
- راهپیمایی اربعین؛ ظرفیتها و آسیبها
- علت این که امام حسین علیه السلام در عاشورا جانش را به خطر انداخت
- حیات نهضت حسینی، وامدار شجاعت حضرت زینب(س)
تگها
مطالب پربیننده
- ۳ نوشیدنی مفید برای سالمندان
- نکاتی مهم درباره جوشهای صورت
- علائم بیش فعالی در دخترها و پسرها را بشناسید
- میوه ای برای تقویت سیستم ایمنی بدن
- گیاهی برای دفع سنگ کلیه
- اربعین؛ پلی به سوی وحدت جهانی
- چالشهای ازدواج در دوران پیری
- اذن پدر برای ازدواج دختر لازم است یا خیر؟
- معرفی سوغات و صنایع دستی مازندران
- چگونه عطر مناسب بخریم؟
- زندگی نامه مسعود پزشکیان
- رابطه زناشویی برنده و بازنده ندارد
- درباره دوران بحرانی نوجوانی
- بازار کرمان با قدمت ۶۰۰ سال
- معرفی موزه هنرهای معاصر تهران؛ بازتابی از هنر ایران و جهان
- مصرفگرایی و ویرانی زندگی
- پاسخ به سوالات رایج درباره مصرف شیر
- معرفی جنگل فندقلو؛ بهشتی مینیاتوری در اردبیل
- درباره سن پیری بیشتر بدانیم
- اهمیت خواب را جدی بگیرید
- معرفی مسجد شیخ لطف الله، اثری شگفت انگیز از دوران صفویه
- پناهگاه سکوت
- نحوه خوابیدن به خواستههای درونی
- مضرات سیگار از آسیبهای پوستی تا تهدید سلامتی
- در مورد کف پای صاف و باورهای قدیمی
- چگونه با کودکان چاق تعامل داشته باشیم
- چگونه خشم بهاری را کنترل کنیم
- چگونه تشخیص دهیم یک تصویر با هوش مصنوعی ساخته شده؟
- آموزش کامل تهیه سبزه عید با تخم شربتی
- کاهش وزن علمی و بدون برگشت
- قوانین کلاس و مدرسه
- قالب آماده و زیبای پاورپوینت(15)
- ۵ فیلم که همه زنان ایرانی باید تماشا کنند
- شعار سال ۱۴۰۱ «سال تولید، دانشبنیان و اشتغالآفرین»
- قالب زیبای پاورپوینت برای ارائه پروپوزال و دفاع رساله دکترا
- قالب پاورپوینت کادر دار زیبا
- پورنوگرافی چیست و چه اثری بر مغز و رابطه جنسی دارد؟
- قالب پاورپوینت گرافیکی و طرح دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی زیبا
- رنگ چشم هایتان درباره شما و اجدادتان چه می گوید؟
- نمونه تدریس درس اول هدیه آسمان پنجم
- قالب پاورپوینت گرافیکی جالب
- اندکی درباره درسپژوهی
- کتاب پسری که جادویی شد
- همه زائران سلطان
- قالب پاورپوینت
- معرفی کتاب
- دوستی با کتاب
- قالب پاورپوینت گرافیکی
- درباره محسن رضایی
- معرفی کتاب
- کتاب راهنمای کامل Interaction access
- درباره امیر کبیر
- قیافه و ظاهر واسه متولدین کدوم ماه، خیلی مهمه؟
- کتاب پیوند زخم خورده
- کتاب آموزش علیه آموزش
- خلاصه کتاب سواد بصری
- درباره فخرالدین عراقی
- درباره محسن مهر علیزاده
- تورم به کدام سو میرود؟