تلاش برای کاهش وزن می‌تواند یک فرآیند خسته‌کننده و طاقت‌فرسا باشد، اما مجبور نیستید به تنهایی این کار را انجام دهید. درخواست حمایت از یک درمانگر کاهش وزن می‌تواند گام بعدی در این راستا باشد.

 وزن کم کردن خیلی سخته و معمولا سریع انسان را نا امید می کند؛ اما «راس گاردنر» ثابت کرد این کار شدنی است. راس گاردنر زمانی ۳۹۲ پوند (۱۸۰ کیلوگرم) وزن داشت، اما تصمیم گرفت رژیم غذایی خود را از ۱۵ هزار کالری در روز به دو هزار و ۵۰۰ کالری کاهش دهد و  در عرض ۱۰ ماه توانست به  وزن سالم به ۲۰۳ پوندی (۹۲ کیلوگرمی) برسد.

راس که تقریبا ۹۰ کیلوگرم وزن کم کرده است در مورد انگیزه اش برای کاهش وزن گفت: ۱۱ سال قبل می خواستم به یک سفر تفریحی برم و مجبور بودم جای دو نفر را برای سفر با هواپیما رزرو کنم.۳ ماه بعد پزشکم گفت که ۳ ماه بیشتر زنده نمی‌مونی.  اینها انگیزه‌ای شد که بگم دیگه کافیه، به اندازه کافی چاق هستم و دیگه بسه؛ بنابراین از کارم استعفا دادم و یک مربی استخدام کردم و از اون طرف هم رفتم روان درمانی تا اعتیاد به غذا خوردن را برطرف کنم. اینجا بود که شروع به وزن کم کردن کردم و در عرض ۱۰ ماه  ۹۰ کیلو به صورت طبیعی کم کردم.

راس گفت که اکنون شش روز در هفته به باشگاه می‌رود و همچنان جلسات روان‌درمانی را برای سلامتم ادامه می‌دهم. اکنون در این گزارش می خواهیم این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم که این که آیا برای کاهش وزن باید روان درمانی انجام داد؟

اکثر افراد در تلاش برای کاهش وزن، روی دو چیز یعنی تغذیه و سطح فعالیت بدنی تمرکز می‌کنند. این در حالی است که متخصصان طب چاقی و سایر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی به طور فزاینده‌ای این افراد را تشویق می کنند تا روی تغییر دیدگاه خود نیز تمرکز کنند.  مراکز کاهش وزن، روانشناسان بالینی را به کارمندان خود اضافه کرده‌اند تا به مردان و زنان کمک کنند، الگوهای فکری سالم تری ایجاد کنند. در این مراکز درمان های اختصاصی برای پرخوری و غذاخوردن احساسی ارائه می شود.

«انجمن دیابت آمریکا» و «انجمن روان‌شناسی آمریکا» نیز به تازگی با همکاری یکدیگر برنامه‌ای را ابداع کرده‌اند که به متخصصان سلامت روان نحوه مراقبت از بیماران مبتلا به دیابت را آموزش می‌دهد.

«جنیفر شاپیرو» یک روانشناس بالینی در سن دیاگو که محور فعالیت‌های وی بر کمک به افراد برای ایجاد یک رابطه سالم با غذا و مواد غذایی تمرکز دارد، می‌گوید که ارتباط بین وزن و سلامت روان، سناریوی «مرغ و تخم مرغ» است. 

شاپیرو می‌گوید: بسیاری از افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند، افسردگی، اعتماد به نفس پایین، اختلال پرخوری و سایر اختلالات روان‌شناختی را نیز تجربه می‌کنند. در همین حال، گزارشی که در سال ۲۰۱۲، در مجله بین المللی چاقی منتشر شد، نشان می‌دهد که رژیم‌های غذایی پرچرب و افزایش وزن مرتبط با آنها، منجر به بروز تغییرات عصبی می شود که خطر افسردگی را نیز افزایش می‌دهد و مانند مواد مخدر می‌تواند باعث بروز رفتار اعتیاد آور شود.

دکتر «جنیفر سی سیگر»، متخصص طب چاقی در موسسه پزشکی «باریاتریک تگزاس»، می‌افزاید: انگ وزن، تهدید دیگری برای سلامت روان افرادی است که اضافه وزن دارند و یا چاق هستند.

دکتر «ویلیام تی سفالو»، از «انجمن دیابت آمریکا» می‌گوید، بسیاری از افرادی که با وزن خود دست و پنجه نرم می کنند، با پیامدهای روانی وضعیت های مرتبط با وزن مانند فشار خون بالا، بیماری های قلبی عروقی، تحرک ضعیف و دیابت نوع ۲،  نیز دست و پنجه نرم می‌کنند. به عنوان مثال، در مورد افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، که بر اساس انجمن دیابت آمریکا بیش از ۹ درصد از مردم این کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد، نیازهای شبانه روزی سلامتی، خطر ابتلا به افسردگی و اضطراب را نیز در این افراد افزایش دهد.

شاپیرو با اشاره به اینکه درمان اختلالات روانی به اندازه اختلالات فیزیکی حائز اهمیت است، گفت: این مسائل باید بسیار مورد توجه قرار گیرند. وی به تازگی مقاله ای در مورد تأثیر درمان شناختی رفتاری، که در حال حاضر محبوب ترین روش درمانی برای مدیریت وزن است، ارائه کرده است.

یک مطالعه که در سال ۲۰۱۲، در مجله علمی Nutrition منتشر شد، نشان داد که ۲۹ درصد از بیمارانی که تحت عمل جراحی بای پس معده قرار گرفتند، بیش از ۱۰ درصد از کمترین وزن ثبت شده خود را دوباره اضافه کردند. بنابراین، با فرض اینکه فردی  پس از جراحی به وزن ۲۰۰ پوندی رسیده باشد؛ بر اساس یافته های این مطالعه، در آن سناریو، این فرد دوباره ۲۰ پوند وزن اضافه می کند. سیگر توضیح می‌دهد، به همین دلیل، در BMI تگزاس، همه بیماران باید تحت آزمایش روانشناختی قرار گیرند تا برای جراحی کاهش وزن تایید شوند.

یک بررسی که در سال ۲۰۱۷ در مجله Psychology Research and Behavior Management منتشر شد، نشان می‌دهد که درمان شناختی رفتاری به‌ویژه برای درمان اختلال پرخوری مفید است؛ مشخصه اختلال پرخوری دوره‌های مکرر خوردن مقادیر زیاد غذا است که معمولاً با ناراحتی فیزیکی و همچنین احساس شرم و گناه همراه است.

بر اساس یک بررسی علمی که در سال ۲۰۱۴ که در مجله Biological Psychiatry منتشر شد، حدود ۱.۴ درصد از افراد در طول زندگی خود اختلال پرخوری را تجربه خواهند کرد، اما کمتر از نیمی از آنها تحت درمان قرار می گیرند.

شاپیرو همچنین خاطرنشان می‌کند که بین ۱۵ تا ۲۵ درصد از بیمارانی که جراحی چاقی دریافت می کنند همچنان از اختلال پرخوری رنج می‌برند.

در همین حال، در یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ که در مجله بین المللی International Journal of Women's Health منتشر شد، رژیم گیرندگان زن که ۸ جلسه درمان شناختی رفتاری را پشت سر گذاشتند، نسبت به زنانی که بدون این درمان تلاش کردند وزن خود را کاهش دهند، در طول چهار ماه وزن بیشتری کم کردند. همچنین زنانی که تحت درمان شناختی رفتاری قرار گرفتند، گزارش دادند که کیفیت زندگیشان بهبود یافته است و پس از درمان، هیچ یک از این زنان معیارهای اختلال پرخوری را نداشتند.

درمان شناختی رفتاری چیست - و شامل چه مواردی می‌شود؟
 درمان شناختی رفتاری که معمولاً به شکل مخفف CBT مورد اشاره قرار می‌گیرد، یکی از روش‌های درمان بیماری‌های روانی است که می‌کوشد با تکیه بر ذهنیت و رفتار انسان‌ها مشکلات مختلف انسان‌ها از اضطراب و افسردگی تا انواع اختلالات شخصیتی را درمان کند.

درمان شناختی رفتاری یا CBT، شکلی از گفتار درمانی است که بر این موضوع تاکید دارد که چگونه افکار انسان ها، رفتار آنها را هدایت می‌کند.«جنیفر کارتر»، روانشناس متخصص در زمینه اختلالات خوردن و تصویر بدن در مرکز پزشکی Wexner «دانشگاه ایالتی اوهایو»، می‌گوید: رویدادهای اطراف ما، نحوه واکنش ما را تعیین نمی‌کنند بلکه در عوض، نحوه تفکر یا تفسیر ما درباره رویدادهای اطرافمان است که نحوه واکنش ما را تعیین می‌کند. این شیوه درمانی شامل شناسایی افکار ناسازگار و به چالش کشیدن آنها با باورهای موثرتر است.

در طی جلسات سازمان یافته درمان شناختی رفتاری برای کاهش وزن، یک درمانگر آموزش دیده متخصص با بیماران کار می کند تا بفهمد چرا آنها رفتارهایی را انجام می‌دهند که مانع کاهش وزن و سلامت آنها می‌شود. این درمان با مشخص کردن افکاری که موجب بروز رفتارهایی مانند از قلم انداختن ورزش کردن و یا بروز غذا خوردن استرسی می شود ، تلاش می کند آنها را با افکار دقیق تری جایگزین کند تا به بیماران کمک شود که روابط سالم تری با غذا، ورزش و بدن خود برقرار کنند.

کارتر می‌گوید: درمانگر به درمان‌جو کمک می‌کند تا باورهای اصلی و اعتبار آن باورها را شناسایی کند، سپس به درمان‌جو کمک می‌کند تا باورهای ناسازگار را به چالش بکشد تا به سمت خودگویی و رفتار مؤثرتر کار کند. خودگویی گفته هایی است که افراد با صدای بلند یا در ذهن خود به خودشان می ‌گویند. خود گویی، گفتگوی درونی است که انسان برای تبیین موقعیت‌ ها و ارتباط با خود از آن بهره می ‌گیرد. 

افرادی که رژیم های زیادی گرفته اند معمولاً با باورهای مختلفی مانند اینکه یا باید رژیم های  غذایی کامل داشته باشند و یا اینکه در طول روز باید تنها یک وعده ناچیز غذایی مصرف کنند، دست و پنجه نرم می کنند. بنابراین درمانگر به این مراجعان کمک می کند تا حد وسط را پیدا کند؛ درمانگر با تمرین باورهایی مانند اینکه هر وعده غذایی یا میان وعده فرصتی برای پیروی از برنامه غذایی ایده ال است و هیچ کس کامل غذا نمی خورد به مراجع کمک می کند تا حد وسط را پیدا کند.

درمان شناختی رفتاری همچنین ایجاد تصویر بدنی سالم، احساس ارزشمندی و خودکارآمدی را در اولویت قرار می‌دهد. شاپیرو می‌گوید: درمان شناختی رفتاری به بیماران کمک می‌کند تا از ابزارهای خود نظارتی مانند یادداشت‌های غذایی برای اصلاح رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی که دو نشانه کاهش وزن هستند، پیروی کنند.

وی افزود: این شیوه درمانی به افزایش انگیزه، شناسایی موانع تغییر، تعیین انتظارات واقع بینانه در مورد کاهش وزن، یادگیری محرک های تغذیه ناسالم، بهبود کنترل محرک ها، تنظیم مهارت های تمرکز حواس، به چالش کشیدن باورهای تحریف شده در مورد غذا و وزن کمک می کند.

درمانگران شناختی رفتاری معمولاً درمان را در هر دو محیط فردی و گروهی ارائه می دهند که فرکانس و ساختار آن بر اساس نیازهای دقیق بیمار متفاوت است. کارتر می‌گوید نمونه‌ای از پروتکل سنتی CBT شامل جلسات هفتگی یک ساعته در طول دو تا سه ماه و سپس جلسات دو هفته‌ای برای شش تا ۱۲ ماه است. پس از آن برای حفظ پیشرفت صورت گرفته، جلسات دوره ای برگزار می شود.

آیا درمان شناختی رفتاری برای شما مناسب است؟
درک این نکته مهم است که در حالی که درمان شناختی رفتاری به تنهایی می تواند به کاهش وزن کمک کند، بهتر است از آن به عنوان ابزاری در یک طرح جامع استفاده شود. علاوه بر این، درمان شناختی رفتاری یک راه حل سریع یا آسان نیست.

شاپیرو می‌گوید: افرادی که تحت درمان شناختی رفتاری (CBT) قرار می‌گیرند باید زمان و تلاش خود را برای درمان، از جمله شرکت در جلسات هفتگی و انجام تکالیف بین جلسات، صرف کنند.آنها باید در مورد موقعیت های دشوار، کنار آمدن با هوس و عدم استفاده از روش های معمول خود برای مقابله ناسازگاری ها صحبت کنند.

وی توضیح می دهد، افرادی که تمایلی به کشف الگوهای فکری، محرک ها و تلاش برای غلبه بر آنها ندارند، کاندیدای ایده آل برای CBT نیستند. اگر به درمان شناختی رفتاری به عنوان روشی برای کمک به مدیریت وزن خود علاقه دارید، با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی اولیه یا متخصص طب چاقی خود برای ارجاع به یک پزشک صحبت کنید./ایرنا