مقالات ویژه عید سعید غدیر
دنیاطلبی و نقض پیمان غدیر

/ همه افراد دستور پیغمبر و بیعت با علی(ع) به یاد دارند ، اما چرا از واقعه غدیر حدود ۷۰ روز نگذشته سقیفه را تشکیل دادند؟ آیا بیعت با علی(ع) یادشان رفته بود؟
نگاهی دوباره به دلایل تشکیل سقیفه 70 روز پس از بیعت با امیرالمؤمنین(ع)؛
همه افراد دستور پیغمبر و بیعت با علی(ع) به یاد دارند ، اما چرا از واقعه غدیر حدود ۷۰ روز نگذشته سقیفه را تشکیل دادند؟ آیا بیعت با علی(ع) یادشان رفته بود؟
به گزارش تسنیم برای تحلیل پدیدههای تاریخی یکی از روشها، بررسی زمینههای و بستر شکلگیری پدیده، مراحل رشد و علل افول آن است. با دقت در حوادث و بررسی دقیق رویدادها میتوان ارتباط میان پدیدهها را مورد توجه قرارداد و یک حادثه را مستقل از دیگر حوادث پیرامون در نظر نگرفت. با این دید بررسی تاریخ اسلام یک نگاه دوباره است. در این نوشتار سعی شده تا از زاویهای متفاوت پیمان غدیر خم که درواقع پذیرش ولایت امامعلی(ع) بعد از رسولالله(ص) است، بررسی شود. ولایت موردنظر پیامبر(ص) «النَّبىُ أَوْلى بِالمُؤمِنینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ» است که به معنای سرپرستى انسان کامل بر سایر انسانها در ابعاد مختلف زندگی است تا آنها را به سعادت نهایى دنیوى و اخرویشان برساند. ضرورت ولایت بر افرادی که مىخواهند جامعهاى انسانى تشکیل دهند روشن است چون ولی به مسائلشان آگاهتر است و هدف این ولایت را بالاتر از امنیت و رفاه میدانند. ولی باهدف تربیت و شکوفا کردن استعدادهاى انسان و تشکیل جامعه انسانى بر اساس عدل عمل میکند.
بیعت مردم با علی(ع) در غدیر خم
در حجةالوداع افراد زیادی به حج رفته بودند که همه با حضرت علی(ع) در روز غدیر بیعت کردند، بنابر نقل مشهور ۴۰ هزار نفر، سه روز در غدیر خم ماندند و با حضرت بهعنوان خلیفه و جانشین بعد از پیامبر(ص) بیعت کردند و به او تهنیت گفتند. بیعت غدیر بیعت عجیبی است، یک مراسم مفصل بود. حتی لگن آب گذاشتند و امیرالمؤمنین(ع) اینطرف چادر دست در لگن آب میکرد و آنطرف هم زنها بیعت میکردند. قطعاهمه افراد دستور پیغمبر و بیعت با علی(ع) را به یاد دارند، اما چرا از واقعه غدیر حدود ۷۰ روز نگذشته سقیفه را تشکیل دادند؟ آیا بیعت با علی(ع) یادشان رفته بود؟ که گفتند دیر آمدی دیگر با ابوبکر بیعت کردیم! مگر در عرب، عهد و پیمان و وفاداری به آن اهمیت بالایی نداشت، اما چه اتفاقی افتاد که به شکلی متعین اکثریت عهد پیمانشان را شکستند. علت این چرخش چه بود؟
عهدشکنی انصار
گناه انصار بهعنوان خودی و افرادی که در شکلگیری هسته اولیه اسلام نقش داشتند، در نقض بیعت غدیر بسیار بزرگ است، آنها به خاطر ترس و دنیاطلبیشان با امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) که شبها به در خانه آنها میرفتند و غدیر را یادآوری میکردند، همراه نشدند، این یعنی خودشان هم میدانستند که بیعتشان در غدیر دروغ بوده است. اگر انصار دنیاطلبیشان را کنار میگذاشتند حتماحضرت علی(ع) را میپذیرفتند. آنها از اول فرضشان بر این بود که علی(ع) حاکم نشود و میدانند بیعتی که در غدیر کردهاند عملی نخواهد شد و الا معنی ندارد که در سقیفه جمع شوند. حتی در تاریخ داریم که انصار در مقطعی شعار دادند که «لا نبایعُ الا علیاً»، اما نمیشود، قریش دست در دست هم نمیخواهند علی(ع) خلیفه باشد و این یعنی انصار باید با روحیه صدر اسلامی جلوی قریش بایستند و این دیگر از انصار برنمیآید!
از طرفی توطئه قریش کامل است، بنیامیه، بنی زهره و… اینها همه باهم کنار آمدهاند، نه در سقیفه بلکه قبل از آن در واقعه عقبه که در آن قصد ترور حضرت محمد(ص) را داشتند، نشان میدهد کاملاباهم متحد شدهاند. انصار این را حس کردهاند و با مهاجرین همنظرند و هر دو گروه نمیخواهند حضرت امیر(ع) خلیفه باشد و خودشان قصد خلافت دارند. انصار یا باید مثل صدر اسلام باروحیه آماده مرگ کنار علی(ع) باشند یا اینکه عهد و پیمان را نقض کنند، لذا سقیفه بهپا میشود.
شما وقتی در منابع در مورد غدیر خم مطالعه میکنید با یک خطبه طولانی مواجه میشوید که در وصف امیرالمؤمنین(ع) است، سه روز مردم در غدیر خم خیمه زدند و همه با حضرت بیعت کردند، در یک چنین فضائی سقیفه را شکل دادند، آیا انصار نمیدانستند که باید به دستور پیامبر(ص) پایبند باشند؟ همه میفهمیدند که در سقیفه چهکار میکنند. اگر الان با علی(ع) همراه نمیشوند از باب قراری که با ابوبکر گذاشتند نیست، فقط از روی بیدینی است، وقتی کلام رسول خدا(ص) را به خاطر دنیاطلبی و ترس از دست رفتن زندگی کنار میگذارند به آنچه میتوان گفت؟ همه آنکسانی که میگفتند: ای علی(ع) اگر قبل از ابوبکر میآمدی با تو بیعت میکردیم! دروغ میگفتند و بهانه میآوردند، مگر این افراد قبلش در غدیر با حضرت بیعت نکردهاند؟
از بزرگان مهاجرین چه کسانی در سقیفه بودند؟ آیا ابوبکر و عثمان تا قبل از آن روز جزء بزرگان محسوب میشدند؟ این دو نفر نه از بزرگان قریش بودند نه از بزرگان انصار. ابتدا انصار به خاطر ترسشان در سقیفه بنیساعده جمع شدند، مهاجرین دیدند که بازی شروعشده و از فرصت استفاده کردند. عمر صریحا میگفت: وقتیکه رسول خدا(ص) از دنیا رفت باورمان نمیشد که دیگر بتوانیم حکومت را بگیریم چون رسول(ص) زمینهها را شدیدا بسته بود. تا انصار سقیفه را برپا نکرده بودند باورشان نمیشد که بتوانند کاری بکنند. اگر کسی از خودیها از داخل خرابکاری نکند در جنگ ارادهها دشمن نمیتواند موفق شود. انصار به خاطر آن روحیه خاصی که در جنگ حنین بعد از تقسیم غنائم در آنها پیدا شد و مقابل پیامبر(ص) به خاطر غنائم ایستادند، ترس از دست دادن منافع و به دنبال آن دنیاطلبی بر آنها غالب شد و باعث شد در آن روزگار حساس پشت علی(ع) را خالی کنند. آن زمان برای عهد و پیمانشان ارزش قائل بودند اما میترسیدند، پشت علی(ع) ایستادن ترس دارد و علاقه به زندگیشان بیشتر بود.
البته عوامل دیگری هم در نقض پیمان غدیرخم نقش داشتند، از نقش بشیر بن سعد و قدرتطلبی سعد بن عباده و رقابتش با حضرت علی(ع) بر سر جانشینی نباید ساده گذشت، درگیریهای بین اوس و خزرج مهم است و حسادت و کینهتوزی قریش و بنیامیه نیز بسیار تأثیرگذار است؛ اما تنهایی حضرت علی(ع) مسئله دیگری است؛ البته ۱۲ نفر مقابل جریان سقیفه ایستادند و سخنرانی کردند. اصحابی چون ابیبنکعب، عمار، سلمان، ابوذر، مقداد، زبیر و چند نفر دیگر جلوی فتنه ایستادند، اما در آخر سر کم آوردند و کاری از پیش نبرند. کسانی که پای حضرت علی(ع) ماندند کسانیاند که جایگاه و مقبولیت اجتماعی بالایی ندارند یعنی قوم و قبیلهای پشتشان نیست، زبیر کسی را ندارد، سلمان ایرانی است، ابوذر تنها و مقداد یک سیاهپوست آفریقایی است و این یعنی جماعتی پشتشان نیست تا جریانی شکل بگیرد، لذا در مدینه کسی پشت علی(ع) نیست، مردم مدینه یا با سعد بن عباده یا با بشیر بن سعد و یا با قریشاند و همه قریشیها همدستشان در دست هم است. در این فضا شما امام علی(ع) را در آن روزگار خیلی تنها مییابید. مجموع این نکات باعث شکلگیری نقض پیمان غدیر خم و شکلگیری فتنه در جهان اسلام شد.
نویسنده : سید حامد صدر / روزنامه رسالت
مطالب مرتبط
-
مقاله مقایسه تطبیقی نظریه محقق طوسی و علامۀ حلّی در معاد جسمانی با نظریه شبیهسازی
-
مقاله کاربرد اصل تشکیک در معاد جسمانی از دیدگاه ملاصدرا
-
مقاله اصول تربیت اخلاقی از منظر اسلام: رویکردی تطبیقی
-
مقاله رابطه دین و اخلاق در قرآن
-
مقاله نقش اخلاق اسلامی در رساندن انسان به کمال
-
مقاله رابطه استضعاف و نجات از دیدگاه علامه طباطبایی و شهید مطهری
-
مقاله نسبت نظریة اخلاقی خواجهنصیر و نظریات هنجاری فلسفة اخلاق معاصر با تأکید بر اخلاق فضیلتمحور
-
مقاله اخلاق در دین زرتشت از منظر مینوی خرد
تگها
مطالب پربیننده
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مهندسی صنایع سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مهندسی پزشکی سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مهندسی مکانیک (2) سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مهندسی مکانیک (1) سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مهندسی نقشه برداری سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مهندسی عمران سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مهندسی برق سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای علوم شناختی سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای علوم کامپیوتر و بیوانفورماتیک سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای ژئوفیزیک سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای فیزیک سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای ریاضی سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای آمار سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای آموزش زبان و ادبیات انگلیسی سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای بیوشیمی سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای شهرسازی سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای معماری سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مدرسی معارف اسلامی سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای علوم ارتباطات سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای حسابداری سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای گردشگری سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای حقوق سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای مدیریت سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای روانشناسی ۲ سال ۱۴۰۳
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای سنجش و اندازه گیری سال 1403
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای روانشناسی سال 1403
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای علوم تربیتی سال 1403
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای فلسفه سال 1403
- سئوالات و پاسخنامه آزمون دکترای الهیات و معارف اسلامی سال 1403
- قوانین کلاس و مدرسه
- قالب آماده و زیبای پاورپوینت(15)
- ۵ فیلم که همه زنان ایرانی باید تماشا کنند
- شعار سال ۱۴۰۱ «سال تولید، دانشبنیان و اشتغالآفرین»
- قالب زیبای پاورپوینت برای ارائه پروپوزال و دفاع رساله دکترا
- پورنوگرافی چیست و چه اثری بر مغز و رابطه جنسی دارد؟
- قالب پاورپوینت کادر دار زیبا
- رنگ چشم هایتان درباره شما و اجدادتان چه می گوید؟
- قالب پاورپوینت گرافیکی و طرح دار زیبا
- قالب پاورپوینت گرافیکی زیبا
- نمونه تدریس درس اول هدیه آسمان پنجم
- قالب پاورپوینت گرافیکی جالب
- اندکی درباره درسپژوهی
- همه زائران سلطان
- کتاب پسری که جادویی شد
- قالب پاورپوینت
- معرفی کتاب
- دوستی با کتاب
- قالب پاورپوینت گرافیکی
- درباره محسن رضایی
- متن کامل دعای جوشن کبیر با ترجمه
- قیافه و ظاهر واسه متولدین کدوم ماه، خیلی مهمه؟
- معرفی کتاب
- چشم رنگی ها چه شخصیتی دارند؟ روانشناسی رنگ چشم ها
- درباره امیر کبیر
- کتاب راهنمای کامل Interaction access
- درباره فخرالدین عراقی
- کتاب پیوند زخم خورده
- خلاصه کتاب سواد بصری
- درباره محسن مهر علیزاده