دعای ماه نو و روز اول ماه
چون ماه نو ببینی روی فرا قبله کن و بگوی:

اللّهُمَ أَهِلَّهُ عَلَیْنا بِالْأَمْنِ وَ الْایمانِ وَ السَّلامَةِ و الْإِسْلامِ وَ الْعافِیَةِ...

روایت است که پیغمبر این دعا بگفتی.

و اول روز از این ماه بگوی:

اللهُمَّ هذا شَهْرُ رَمَضانَ الّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرآنُ هُدیً لِلنّاسِ و بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدی و الْفُرْقانِ.

هزار رکعت نماز
و مستحب بود که درین ماه هزار رکعت نماز کند زیادت بر نمازهای ماه های دیگر و ترتیبش چنان بود که در هجده شب از اول به ترتیب هر شبی بیست رکعت نماز کند، هشت میان شام و خفتن و دوازده پس از نماز خفتن و هم چنین در شب بیستم، بیست رکعت کند و در شب نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم در هر یکی ازین سه شب صد رکعت کند. در هر رکعتی الحمد یکبار و ده بار قل هو الله و در شب بیست و دوم و بیست و چهارم و شب های پس از آن تا آخر ماه در هر شبی سی رکعت کند، هشت رکعت میان شام و خفتن و باقی پس از نماز خفتن. و در هر سهْ ده رکعت بود و در شب آدینه بازپسینْ بیست رکعت بکند چون نماز فاطمه علیهاالسلام و در آن تمامت هزار رکعت بود.

نماز و غسل مستحبی
و روایتی دیگر آمده که در هر شبی تا شب بیستم، بیست رکعت و در دهه بازپسین در هر شبی سی رکعت می کند و زیاده بر آن در هر شبی از آن سه شب طاق که گفته شد صد رکعت زیاده می کند، تمامت هزار رکعت بود و زیاده برین هزار رکعت، در شب نیمه ماه صد رکعت کند در هر رکعتی یک بار الحمد و ده بار قل هو الله.

و مستحب بود غسل کردن در اول شب ازو و شب نیمه ماه و شب هفدهم و شب نوزدهم و شب بیست و یکم و شب بیست و سوم. مستحب بود که در شب بیست و سیم هزار بار إنا انزلناه بخواند و سورت عنکبوت و روم نیز بخواند. و صادق علیه السلام گفت که هر که در شبْ این دو سوره بخواند به خدای که وی از اهل بهشت بود.

دعا
[و از آن اصحاب عصمت علیه السلام روایت شده که بر مؤمن لازم است تکرار این دعا در تمام عصر خصوصا در ماه مبارک رمضان و به تخصیص در شب بیست و سوم در حال سجود و قیام و قعود و در هر حال و هر وقت بگوی پس از تحمید الله و صلوات بر نبی:]

اللّهُمَّ کُنْ لِوَلیِّکَ فُلانِ بْنِ فُلانٍ فی هذه السّاعَةِ و فی کُلِّ ساعَةٍ وَلِیّا و حافظا و ناصِرا و دلیلاً و قائِدا و یَمینا حَتَّی تُسْکِنَهُ اَرْضَکَ طَوْعا و تُمَتِّعَهُ فِیها طَویلاً.

و مرویست از جعفر علیه السلام که هر که این دعا در هر شب هم چنین هر روز از ماه رمضان بخواند خدای تعالی گناه چهل سال او را به فضل و کرم خود بیامرزد:

اللّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرْآنَ و افْتَرَضْتَ عَلی عِبادِکَ فیهِ الصِّیامَ صَلِّ عَلی مُحمدٍ و الِ محمدٍ وَ ارْزُقْنی حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرامِ فِی عامِی هذا واغفِرْلی تلک الذُّنوُبَ الْعِظامَ فإِنَّهُ لا یَغْفِرُها غَیْرُکَ یا رَحمنُ یا ارْحَمَ الرّاحِمینَ.

پس از نمازها در رمضان به شب و روز همین دعا بگوی:

یا عَلِیٌ یا عَظیمُ یا غَفُورُ یا رحیمُ أنْتَ الرَّبُّ العظیمُ الَذی لیس کَمِثْلِهِ شَیْ ءٌ و هُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ وَ هذا شَهْرٌ عَظَّمْتَهُ و کَرَّمْتَهُ و شَرَّفْتَهُ و فَضَّلْتَهُ عَلَی الشُّهُورِ و هُوَ الشَّهْرُ الَّذی فَرَضْتَ صِیامَهُ عَلَیَّ و هُوَ شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرانَ هُدیً لِلنّاسِ و بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدی و الْفُرْقانِ و جَعَلْتَ فیهِ لَیْلَةَ الْقَدْرِ و جَعَلْتَها خَیْرا من أَلْفِ شَهْرٍ فَیاذَ الْمَنِّ و لا یُمَنُّ عَلَیْکَ مُنَّ عَلَیَّ بِفَکاکِ رَقَبَتی مِنَ النّارِ فیمَنْ تَمُنُّ عَلَیْه وَ أَدْخِلْنی الْجَنَّة بِرَحْمتِکَ یا أرْحَم الرّاحِمِینَ.

روزه گشودن
و جهد کن تا مؤمنی با تو روزه گشاید که پیغمبر گفت: هر که روزه داری را روزه بگشاید وی را هم چندان ثواب بود و ثواب هر طاعت که به قوت آن طعام کرده بی آنکه از ثواب وی چیزی کم شود. و از یکی از ائمه روایت است که گفت: آنکه برادر مؤمنی را روزه بگشاید ثواب آن بود وی را که بنده آزاد کرده بود و هر گناه که کرده بود بیامرزد خدای تعالی. یکی گفت: یا رسول الله! هر کسی از ما نتواند که روزه داری را روزه بگشاید؟ گفت: که خدای تعالی کریم است، این ثواب بدهد کسی را که بر شربتی شیر یا شربتی آب جوش یا به خرمایی یا بدانچه تواند روزه داری را روزه بگشاید.

دوری از گناه
و صادق علیه السلام گفت: روزه از طعام و شراب نیست و تنها، چون روزه داریدْ زبان و چشم نگاه دارید و با یکدیگر منازعت مکنید و بر یکدیگر حسد مبرید که پیغمبر شنید که زنی روزه دار کنیزک خود را دشنام می داد. رسول فرمود تا طعامی حاضر آوردند، زن را گفت: بخور. زن گفت: من روزه دارم. گفت: چگونه روزه داری که کنیزک خود را دشنام دادی؟ روزه از اطعام و شراب نیست تنها. و پیغمبر گفت: جابر را که: ای جابر! هر که این ماه رمضان روز روزه دارد و شب برخیزد و شکم و فرج را از حرام نگاه دارد و زبان را نگاه دارد از گناهان بیرون آید هم چنانکه از ماه بیرون آید. جابر گفت: یا رسول الله! چه نیکو حدیثی است این. رسول گفت: ای جابر! چه دشوار شرط هاست این شرط ها.

راهِ خدای تعالی
و در شب 21 بود از این ماه که عیسی را به آسمان بردند و وصی موسی را روح قبض کردند و وصی محمد مصطفی امیرالمؤمنین علی را روح قبض کردند. و باقر علیه السلام نزدیک روزه گشادن در ماه رمضان إنّا أنزلناه می خواندی و گفتی: هیچ مؤمن روزه دار نبود که نزدیک سحر خوردن و روزه گشادن این دعا برخواند الا که هم چنان بود که در خون می گردد در راه خدای تعالی.

منبع : مجله  گنجینه  مهر 1383، شماره 43