اواسط دی ماه امسال بود که کمیته ملی مقابله با کرونا تزریق واکسن برای کودکان ۵ تا ۱۱ سال را الزامی اعلام کرد. تایید نوع واکسن این گروه سنی به عهده سازمان غذا و دارو گذاشته شد و اعلام شد هر واکسنی که توسط این کمیته تایید شود برای تزریق به کودکان مصوب خواهد شد.

 بر اساس مطالعات انجام شده واکسن سینوفارم و پاستوکووک برای تزریق به گروه سنی ۵ تا ۱۱ سال مورد تایید قرار گرفته است. اما نگرانی ها درباره پیامدهای احتمالی این داروهای پیشگیرانه از ابتلا به کرونا و سویه امیکرون تمامی ندارد. از ۴ هفته گذشته تاکنون ترزیق داوطلبانه این واکسن واکنش‌های زیادی را در بر داشته است. در این گزارش بر اساس نظر متخصصان ویروس شناسی انستیتو پاستور و کمیته ملی مقابله با کرونا به رایج ترین سوالات والدین در این باره پاسخ داده شده است.

*** وضعیت کارآزمایی بالینی این واکسن با چه شیوه نامه‌ای اجرا و به تایید چه کسانی رسیده است؟

واکسن انستیتو پاستور ایران با همکاری کشور کوبا ساخته شده است. کارآزمایی این واکسن در ایران در روی بزرگسالان و در کشور کوبا بر روی کودکان انجام شده است. با توجه به مراحل این مطالعات برای متخصصان کمیته مقابله با کرونا معین شد که این واکسن ایمن و بی خطر است.

*** میزان تاثیرگذاری این واکسن بر عدم ابتلا به کرونا تا چه میزان برآورد شده است؟

پاستوکووک از واکسن هایی است که امروز در کشور جزو موثرترین ها معرفی می شود. میزان تاثیر این واکسن در عدم ابتلا به کرونا با استانداردهای تولید واکسن و میزان پیشگیری از بیماری همخوانی دارد. تزریق سه دز از این واکسن در بزرگسالان بیش از ۹۰ درصد ایمنی ایجاد می کند. البته میزان دز استفاده شده برای کودکان کمتر از این مقدار است اما برای این گروه سنی نیز این واکسن به عنوان بی خطرترین و همچنین موثرترین واکسن موجود در کشور شناخته شده است.

*** پاستوکووک با استفاده از چه پلتفرمی ساخته شده است. در این واکسن ویروس زنده وجود دارد یا تضعیف شده و غیر فعال؟

نوع ترکیب این واکسن مانند پلتفرم واکسن هایی است که به کودکان و شیرخواران تزریق می‌شود. یعنی از نوع نوترکیب کنژوگه و ترکیبی است. این نوع از واکسن همان پلتفرمی را دارد که در واکسن پنوموکوک، ذات الریه یا مننژیت داریم. لازم است که والدین این را بدانند که کودکان آن ها پیش از این نیز از این نوع واکسن ها برای پیشگیری از بیماری‌های مختلف دریافت کرده‌اند. به همین دلیل نیز به متخصصان به سراغ این نوع پلتفرم رفته‌اند تا از کارا بودن و همچنین ایمنی آن یقین داشته باشند.

***عوارض احتمالی این واکسن برای کودکانی که در مرحله بالینی و آزمایشی آن را دریافت کرده‌اند به چه صورت بروز پیدا کرده است؟

پیش از این در کشور کوبا این تزریق این واکسن را بر روی کودکان ۲ تا ۱۲ سال انجام داده اند. نتیجه به این صورت بوده که در گزارش‌ها عوارضی بیان نشده است. عوارض احتمالی این واکسن در کودکان بسیار محدود و بیشتر به صورت موضعی بوده است. برخی از کودکان تا یک روز بعد از زمان تزریق علائمی مانند قرمزی و تورم در محل تزریق داشته‌اند. بی حالی کوتاه مدت و درد در ناحیه بازو از دیگر پیامد های تزریق واکسن برای این کودکان بوده است.

*** این درست است که کودکان نسبت بزرگسالان عوارض کمتری را بعد از تزریق واکسن تجربه می‌کنند؟

به طور کلی واکسن در کودکان نسبت به بزرگسالان واکنش زیادی از خود نشان نمی‌دهد. بیماری‌های ویروسی در کودکان راحت‌تر و با عوارض کمتر بروز پیدا می‌کند. در ابتلا به بیماری هایی مانند آبله مرغان هم می‌بینیم که کودکان دوره بیماری را خیلی ساده‌تر طی می‌کنند تا بزرگسالان. به همین دلیل هم هست که بیماری مانند کرونا در کودکان به شکل یک سرماخوردگی ساده بروز پیدا می‌کند. اما با همه این حرف ها همواره در زمینه کودکان و سلامت آن ها حساسیت های بالاتری در نظر گرفته می شود. به همین دلیل هم هست که کودکان آخرین گروه جامعه هستند که واکسینه می شوند.

*** چرا تا این اندازه نسبت به واکسیناسیون کودکان اصرار می‌شود؟ اگر ابتلا به بیماری در آن ها به طور ساده‌تر و با عوارض ناچیز اتفاق می‌افتد چه نیازی به واکسینه شدن ۵ تا ۱۱ ساله ها وجود دارد؟

همان‌طور که عنوان شد بسیاری از کشورها واکسیناسیون کودکان را آغاز کرده‌اند. برخی از کشور ها مانند کوبا کودکان ۲ ساله را نیز در برابر این بیماری ایمن می‌کنند. در بحث واکسیناسیون کودکان چند مسئله جدی وجود دارد. نخست بحث باز شدن مهد کودک ها و مدارس است. بیش از ۲ سال است که کودکان از حضور در این مراکز آموزشی و تحصیلی محروم مانده اند. کارشناسان بارها عنوان کرده‌اند که لطمات درسی این تعطیلی طولانی مدت برای بسیاری از دانش آموزان غیر قابل جبران خواهد بود. اگر دانش آموزان واکسینه شوند مدارس با ایمنی بیشتر به فعالیت شان ادامه می‌دهند و والدین هم می‌توانند با آسودگی بیشتری به فعالیت‌های اجتماعی خود بپردازند. مسئله دوم نیز به اندازه همین بحث اول جدی است. این درست است که کودکان به طور جدی درگیر ویروس کرونا نمی‌شوند اما یادمان نرود که به دلیل فعالیت زیاد بچه ها در بازی و همراهی با بزرگسالان و همین طور رعایت نکردن دقیق پروتکل‌های بهداشتی توسط آن ها این گروه سنی به عنوان یکی از ناقل‌ترین گروه‌های جامعه شناخته می‌شوند. واکسینه شدن کودکان به طور حتم چرخش ویروس در جامعه‌ها تا میزان زیادی کاهش می‌دهد. پس از واکسیناسیون این گروه سنی والدین نیز آسودگی خاطر بیشتری را درباره سلامتی فرزندان‌شان تجربه خواهند کرد.

*** پاستوکووک در چند دز به کودکان تزریق می‌شود؟

واکسن پاستوکووک کودکان در ۲ دز و با فاصله ۲۸ روز برای کودکان بین ۵ تا ۱۱ سال تزریق می شود.

*** این واکسن برای کدام دسته از کودکان و با چه نوع بیماری هایی ممنوع است؟

هنوز مشخص نشده که این واکسن برای چه گروه هایی از کودکان غیر مجاز است. به احتمال زیاد محدودیت برای تزریق این واکسن وجود نخواهد داشت اما مانند هر واکسن دیگری برخی احتیاط ها در زمینه تزریق آن وجود دارد که این موارد نیز اعلام خواهد شد.

آیا پس از تزریق این واکسن کودکان باز هم نیازمند رعایت پروتکل های بهداشتی خواهند بود؟

تا جایی که کارآزمایی های بالینی نشان داده‌اند این واکسن در کودکان بیش از ۶۵ درصد و در بزرگسالان تا ۹۰ درصد ایمنی ایجاد کرده است. اما مانند تزریق هر واکسن دیگری این موضوع به آن معنا نیست که دیگر نیازی به رعایت شیوه نامه های بهداشتی نداریم. شستشوی مکرر دستان کودکان با آب و صابون، استفاده از ماسک استاندارد، رعایت فاصله اجتماعی و همچنین پرهیز از توقف طولانی مدت در اماکن عمومی که تهویه مناسبی ندارند از مهم ترین این پروتکل ها شناخته می شوند. با تزریق واکسن و رعایت این شیوه نامه های بهداشتی می توانیم این امیدواری را داشته باشیم که چرخه ویروس در کشورمان کاهش محسوسی پیدا کند.